Cách hạch toán & cách tính Thuế Thu Nhập Hoãn Lại phải trả

Thuế thu nhập hoãn lại là gì, nguyên nhân ảnh hưởng. Hướng dẫn cách hạch toán thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại, cách tính thuế TNDN hoãn lại phải trả.

Trong quá trình làm việc ít nhiều chúng ta đã từng nghe qua thuế thu nhập hoãn lại (thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại), nhưng liệu mọi người đã biết thuế thu nhập hoãn lại là gì? Cách hạch toán loại thuế này như nào? Vậy Kế toán Anpha sẽ tìm hiểu cùng bạn về thuế thu nhập hoãn lại nhé.

I. Thuế thu nhập hoãn lại là gì? Nguyên nhân ảnh hưởng

1. Thuế thu nhập hoãn lại là gì?

Thuế thu nhập hoãn lại (TNHL) là khoản thuế thu nhập tương lai mà doanh nghiệp phải nộp ra. Khoản này sẽ được tính dựa vào khoản chênh lệch tạm thời chịu thuế thu nhập doanh nghiệp trong năm hiện hành.

2. Nguyên nhân ảnh hưởng

Thuế thu nhập hoãn lại phát sinh do nhiều nguyên nhân khác nhau, nhưng chủ yếu đến từ 2 yếu tố chính sau:

• Thanh toán nợ phải trả;
• Thu hồi giá trị tài sản.

Do 2 yếu tố này mà dẫn đến doanh nghiệp trong tương lai phát sinh thuế thu nhập doanh nghiệp phải trả ít hoặc nhiều hơn thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp trong năm. Dù cho không quá ảnh hưởng đến tổng thuế TNDN trong năm nhưng doanh nghiệp vẫn phải ghi nhận.

>> Xem chi tiết: Nguyên nhân phát sinh thuế TNDN hoãn lại.

II. Cơ sở tính thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại

1. Tài sản thuế thu nhập hoãn lại được phát sinh từ khoản chênh lệch tạm thời được khấu trừ:

2. Tài sản thuế TNHL phát sinh từ khoản giá trị được khấu trừ chuyển sang năm sau của các khoản lỗ tính thuế chưa được sử dụng:

3. Tài sản thuế TNHL phát sinh từ các khoản ưu đãi thuế mà chưa được sử dụng:

III. Cách tính thuế thu nhập hoãn lại phải trả

Công thức tính thuế thu nhập hoãn lại phải trả như sau:

Lưu ý:

• Nếu trong năm nay phát sinh số thuế TNHL phải trả phát sinh giảm thì sẽ được bù trừ với số thuế TNHL đã ghi nhận từ các năm trước;
• Trong trường hợp số thuế TNHL phải trả được hoàn nhập trong năm nhỏ hơn số thuế TNHL phát sinh phải trả, thì số chênh lệch này được ghi tăng chi phí thuế TNDN hoãn lại và ghi bổ sung vào số thuế TNHL phải trả;
• Trong trường hợp số thuế TNHL phải trả được hoàn nhập lớn hơn số thuế TNHL phải thanh toán trong năm thì số chênh lệch này sẽ được ghi giảm chi phí thuế TNDN hoãn lại và ghi giảm thuế TNDN hoãn lại phải trả.

>> Xem chi tiết: Cách tính thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại phải trả.

IV. Cách hạch toán thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại

1. Nguyên tắc hạch toán thuế thu nhập hoãn lại

• Căn cứ theo Chuẩn mực kế toán số 17 - Thuế thu nhập doanh nghiệp;
• Cuối kỳ, thực hiện kết chuyển số chênh lệch giữa phát sinh bên Nợ và phát sinh bên Có TK 8212 - “Chi phí thuế TNDN hoãn lại” vào TK 911 - “Xác định kết quả kinh doanh”;
• Tài khoản 243 là tài khoản ghi nhận tài sản thuế TNHL.

Lưu ý:

Không được phép phản ánh vào tài khoản này tài sản thuế TNHL hoặc thuế TNHL phải trả phát sinh từ các giao dịch được ghi nhận trực tiếp vào vốn chủ sở hữu.

>> Tham khảo thêm: Một số lưu ý khi hạch toán thuế thu nhập hoãn lại.

2. Cách hạch toán thuế thu nhập hoãn lại

Trường hợp tài sản thuế TNHL phát sinh trong năm lớn hơn tài sản thuế TNHL được hoàn nhập trong năm

Gọi a là số chênh lệch giữa số tài sản thuế TNHL phát sinh lớn hơn số được hoàn nhập trong năm

Hạch toán: 

Nợ TK 243: a;

Có TK 8212: a.

Trường hợp tài sản thuế TNHL phát sinh trong năm nhỏ hơn tài sản thuế TNHL được hoàn nhập trong năm

Gọi a là số chênh lệch giữa số tài sản thuế TNHL phát sinh nhỏ hơn số được hoàn nhập trong năm

Hạch toán: 

Nợ TK 8212: a;

Có TK 243: a.

Ví dụ:

Tại công ty Anpha, có báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh như sau:

Năm N, công ty Anpha trích trước khoản chi phí 5.000, nhưng chưa đủ hồ sơ, chứng từ. Sang năm N + 1 khoản chi phí này mới đủ hồ sơ, chứng từ nên năm N có bảng kết quả kinh doanh như sau:

Khoản chênh lệch chi phí giảm do trích trước chi phí chưa được ghi nhận nên tăng lợi nhuận trước thuế TNDN, do đó thuế TNDN theo pháp luật thuế sẽ cao hơn theo pháp luật kế toán. Năm N + 1 có bảng kết quả kinh doanh như sau:

Khoản chênh lệch chi phí tăng do chi phí trích trước năm N đã được ghi nhận nên làm giảm lợi nhuận trước thuế TNDN. Do đó thuế TNDN theo pháp luật thuế sẽ thấp hơn theo pháp luật kế toán.

Như vậy, trong năm N kế toán cần ghi nhận giảm tạm thời khoản thuế TNDN trên báo cáo kết quả kinh doanh, sau đó sẽ được ghi tăng lại vào năm N + 1. Đây là khoản thuế thu nhập hoãn lại của doanh nghiệp và được hạch toán như sau:

➤ Năm N:

Nợ TK 243: 1.000;

Có TK 8212: 1.000.

➤ Năm N + 1:

Nợ TK 8212: 1.000;

Có TK 243: 1.000.

V. Câu hỏi thường gặp về cách hạch toán thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại

1. Dựa vào yếu tố nào để xác định khoản thuế TNHL phải trả?

Việc xác định khoản thuế TNHL dựa vào khoản ghi giảm chi phí thuế TNDN do phát sinh từ 2 yếu tố sau đây:

• Ghi nhận các tài sản thuế TNHL trong năm;
• Hoàn nhập khoản thuế TNHL phải trả đã được ghi nhận từ các năm trước.

2. Thuế TNHL phát sinh vì áp dụng hồi tố chính sách kế toán do nguyên nhân hồi tố các sai sót trọng yếu từ các năm trước thì xử lý như thế nào?

Thuế TNHL phát sinh vì áp dụng hồi tố chính sách kế toán do nguyên nhân hồi tố các sai sót trọng yếu từ các năm trước làm cho phát sinh khoản chênh lệch tạm thời chịu thuế, khi đó kế toán ghi nhận bổ sung khoản thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại phải trả cho các năm trước bằng cách ghi giảm số dư đầu năm của tài khoản cụ thể.

Huyền Trần - Phòng Kế toán Anpha