Cách phân bổ thuế GTGT đầu vào chịu thuế, không chịu thuế

Quy định phân bổ thuế giá trị gia tăng (thuế GTGT) đầu vào. Cách phân bổ thuế GTGT đầu vào dùng chung cho hoạt động chịu thuế và không chịu thuế VAT.

I. Quy định về phân bổ thuế GTGT đầu vào chịu thuế và không chịu thuế

Khoản 9 Điều 1 Thông tư 26/2015/TT-BCT (sửa đổi, bổ sung Khoản 2 Điều 14 Thông tư số 219/2013/TT-BTC) quy định như sau:

• Đối với thuế giá trị gia tăng (thuế GTGT) đầu vào của hàng hóa, dịch vụ (kể cả tài sản cố định) sử dụng đồng thời cho sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ chịu thuế và không chịu thuế GTGT thì chỉ được khấu trừ số thuế GTGT đầu vào của hàng hóa, dịch vụ dùng cho sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ chịu thuế GTGT;
• Cơ sở kinh doanh phải hạch toán riêng thuế GTGT đầu vào được khấu trừ và không được khấu trừ. Trường hợp không hạch toán riêng được thì thuế đầu vào được khấu trừ tính theo tỷ lệ (%) giữa doanh thu chịu thuế GTGT, doanh thu không phải kê khai - tính nộp thuế GTGT so với tổng doanh thu của hàng hóa, dịch vụ bán ra (bao gồm cả doanh thu không phải kê khai thuế, tính nộp thuế không hạch toán riêng được);
• Cơ sở kinh doanh hàng hóa, dịch vụ chịu thuế và không chịu thuế GTGT hàng tháng/quý tạm phân bổ số thuế GTGT của hàng hóa, dịch vụ, tài sản cố định mua vào được khấu trừ trong tháng/quý. Cuối năm, cơ sở kinh doanh thực hiện tính phân bổ số thuế GTGT đầu vào được khấu trừ của năm để kê khai điều chỉnh thuế GTGT đầu vào đã tạm phân bổ khấu trừ theo tháng/quý.

>> Tham khảo thêm: Nguyên tắc khấu trừ thuế GTGT đầu vào.

II. Cách phân bổ thuế GTGT đầu vào chịu thuế và không chịu thuế

1. Trường hợp tách riêng được tiền thuế GTGT đầu vào chịu thuế và không chịu thuế

Trong trường hợp này, khi phát sinh nghiệp vụ kinh tế, doanh nghiệp phải xác định được số tiền thuế GTGT đầu vào là dùng cho hoạt động chịu thuế hay hoạt động không chịu thuế: 

• Nếu dùng cho hoạt động chịu thuế GTGT: Được khấu trừ toàn bộ số thuế GTGT đầu vào;
• Nếu dùng cho hoạt động không chịu thuế GTGT: Phần tiền thuế GTGT đầu vào sẽ không được khấu trừ.

Tham khảo thêm: 

>> Điều kiện khấu trừ thuế GTGT đầu vào;

>> Dịch vụ làm báo cáo tài chính cuối năm - Tiết kiệm, nhanh chóng.

2. Trường hợp không thể tách tiền thuế GTGT đầu vào chịu thuế và không chịu thuế

Trường hợp doanh nghiệp không tách riêng được tiền thuế GTGT đầu vào của hoạt động chịu thuế và hoạt động không chịu thuế (*) thì thuế GTGT đầu vào được tính khấu trừ theo tỷ lệ % giữa doanh thu chịu thuế GTGT, doanh thu không phải kê khai - tính nộp thuế GTGT so với tổng doanh thu của hàng hóa, dịch vụ bán ra (bao gồm cả doanh thu không phải kê khai, tính nộp thuế không hạch toán riêng được).

➨ Có nghĩa là, khi phát sinh nghiệp vụ kinh tế mà doanh nghiệp không xác định được phần thuế GTGT đầu vào là dùng cho hoạt động chịu thuế hay không chịu thuế, thì phải tiến hành phân bổ phần tiền thuế này theo tỷ lệ (%) giữa doanh thu của hoạt động chịu thuế và doanh thu của hoạt động không chịu thuế GTGT.

-------

(*): Trường hợp này thường xảy ra với các hóa đơn GTGT mua dịch vụ điện, nước, tiếp khách…

➨ Công thức tính thuế GTGT được khấu trừ

Hàng tháng hoặc hàng quý, doanh nghiệp tạm phân bổ số thuế GTGT dùng chung cho hoạt động chịu thuế và hoạt động không chịu thuế GTGT được khấu trừ trong tháng hoặc quý đó. Đến cuối năm, doanh nghiệp phải thực hiện tính phân bổ lại số thuế GTGT đầu vào được khấu trừ của năm để tiến hành điều chỉnh thuế GTGT đầu vào đã tạm phân bổ khấu trừ theo tháng/quý.

>> Tham khảo: Dịch vụ hoàn thuế giá trị gia tăng.

III. Ví dụ cụ thể về phân bổ thuế GTGT đầu vào chịu thuế và không chịu thuế

Công ty Kế toán Anpha chuyên sản xuất bàn ghế văn phòng và phần mềm tin học thực hiện kê khai, tính nộp thuế GTGT theo quý. 

Giả sử trong quý 2/2023 có số liệu kế toán như sau:

A. Tình hình bán ra: 

• Ngày 15/05/2023: Xuất bán 1 bộ bàn ghế văn phòng cho công ty X, giá chưa tính VAT là 8.000.000 đồng/bộ, thuế suất 10%;
• Ngày 25/05/2023: Xuất bán 1 phần mềm tin học cho công ty X, giá bán là 5.000.000 đồng.

B. Tình hình mua vào: 

• Ngày 10/04/2023: Mua 10m³ gỗ ván ép của công ty Y với giá chưa tính VAT là 1.000.000 đồng/m³, thuế suất 10%;
• Ngày 05/06/2023: Thanh toán tiền điện, nước trong kỳ với số tiền chưa tính VAT là 1.000.000 đồng, thuế suất 10%.

Cuối quý công ty Kế toán Anpha xác định được:

➨ Nghiệp vụ ngày 10/04/2023 - mua gỗ ván ép của công ty Y có tiền thuế GTGT đầu vào dùng cho hoạt động chịu thuế. 

Theo đó, phần tiền thuế này sẽ được khấu trừ thuế GTGT đầu vào toàn bộ theo bảng sau.

➨ Nghiệp vụ ngày 05/06/2023 - thanh toán tiền điện, nước trong kỳ có số tiền thuế dùng chung cho hoạt động chịu thuế GTGT (sản xuất bàn ghế văn phòng) và hoạt động không chịu thuế GTGT (sản xuất phần mềm). Vì vậy, Anpha phải tiến hành phân bổ số tiền thuế theo tỷ lệ doanh thu của bàn ghế văn phòng và doanh thu của phần mềm theo công thức sau.

Như vậy, trong quý 2/2023, tổng tiền thuế GTGT được khấu trừ là: 100.000 + 61.538 = 161.538 đồng.

Cuối năm 2023:

Kế toán cần tính lại tiền thuế GTGT được khấu trừ của cả năm và điều chỉnh chỉ tiêu cho phù hợp. Khi đó:

➨ Nếu tổng số thuế GTGT trong kỳ > Số thuế GTGT được tính khấu trừ cuối năm

Trong trường hợp này, kế toán kê khai điều chỉnh giảm số thuế chênh lệch vào chỉ tiêu [25] của tờ khai 01/GTGT quý 4/2023.

Ví dụ:

Tổng số tiền thuế GTGT được khấu trừ của hàng hóa, dịch vụ dùng chung tạm phân bổ trong kỳ quý 1, quý 2, quý 3 là 10.000.000 đồng. Tuy nhiên, khi tính lại vào cuối năm thì số tiền thuế GTGT được khấu trừ là 8.000.000 đồng. Có nghĩa là:

• Số tiền thuế đã khấu trừ trong các kỳ quý 1, quý 2, quý 3 nhiều hơn so với thực tế là 2.000.000 đồng
• Thuế GTGT được khấu trừ của quý 4/2023 tính theo tỷ lệ doanh thu của cả năm là 4.000.000 đồng. 

Như vậy, kế toán phải kê khai giảm 2.000.000 đồng ở chỉ tiêu [25] trên tờ khai 01/GTGT số được khấu trừ quý 4/2023, cụ thể: 4.000.000 - 2.000.000 = 2.000.000 đồng. 

➨ Nếu tổng số thuế GTGT trong kỳ < Số thuế GTGT được tính khấu trừ cuối năm

Trong trường hợp này, kế toán kê khai điều chỉnh tăng số thuế chênh lệch đó vào chỉ tiêu [25] của tờ khai 01/GTGT.

Ví dụ:

Tổng số tiền thuế GTGT được khấu trừ của hàng hóa, dịch vụ dùng chung tạm phân bổ trong kỳ quý 1, quý 2, quý 3 năm 2023 là 8.000.000 đồng. Thế nhưng, khi kế toán tính lại vào cuối năm thì số tiền thuế GTGT được khấu trừ là 10.000.000 đồng. Có nghĩa là:

• Số tiền thuế đã khấu trừ trong các kỳ quý 1, quý 2, quý 3 năm 2023 ít hơn so với thực tế 2.000.000 đồng;
• Số thuế GTGT được khấu trừ của kỳ quý 4/2023 tính trên tỷ lệ doanh thu của cả năm là 4.000.000 đồng. 

Khi đó, trên tờ khai quý 4/2023, kế toán phải kê khai tăng 2.000.000 đồng ở chỉ tiêu [25] trên tờ khai 01/GTGT số thuế được khấu trừ kỳ quý 4/2023 là: 4.000.000 + 2.000.000 = 6.000.000 đồng.

Xem thêm: 

>> Phần mềm kế toán online miễn phí. 

>> Top 10+ phần mềm kế toán miễn phí - có link tải.

Lê Nga - Phòng Kế toán Anpha