Quy định cá nhân kêu gọi từ thiện từ Nghị định 93 về từ thiện

Cá nhân có được kêu gọi từ thiện không theo Nghị định 93 về từ thiện? Quy định về kêu gọi từ thiện, quyên góp từ thiện: đối tượng, cách dùng tiền từ thiện...

Hoạt động từ thiện là một trong những hành động nhân văn, giúp đỡ những hoàn cảnh khó khăn trong xã hội. Tuy nhiên, để đảm bảo tính minh bạch và tránh lạm dụng, pháp luật Việt Nam có những quy định cụ thể về việc cá nhân/tổ chức kêu gọi và thực hiện hoạt động từ thiện. 

Tại bài viết này, Anpha sẽ nêu rõ thông tin về các quy định pháp luật mới nhất liên quan hoạt động kêu gọi từ thiện, quyên góp từ thiện, đặc biệt là của cá nhân.

I. Quy định quyên góp từ thiện theo luật kêu gọi từ thiện

➤ Đối tượng được phép kêu gọi từ thiện

Đối tượng được phép kêu gọi từ thiện có thể là cá nhân hoặc cơ quan, tổ chức. Trong đó:

• Cá nhân: Phải có đầy đủ năng lực hành vi dân sự theo quy định pháp luật;
• Tổ chức, cơ quan: Bao gồm các tổ chức, quỹ từ thiện có chức năng vận động quyên góp.

➤ Phạm vi và mục đích kêu gọi từ thiện

• Giúp đỡ bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo;
• Hỗ trợ khắc phục khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, sự cố.

➤ Các hành vi bị nghiêm cấm khi kêu gọi từ thiện

• Chiếm đoạt hoặc sử dụng trái phép nguồn đóng góp tự nguyện;
• Sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện để tài trợ cho các hoạt động trái pháp luật;
• Kêu gọi, tiếp nhận, phân phối và sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện không đúng mục đích đã thông báo;
• Thông tin sai sự thật về hoạt động vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện;
• Gây khó khăn, cản trở hoặc can thiệp không đúng thẩm quyền vào việc vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện.

II. Cá nhân có được kêu gọi từ thiện?

Theo quy định pháp luật tại Nghị định 93/2021/NĐ-CP ngày 27/10/2021 của Chính phủ, cá nhân được phép kêu gọi và thực hiện hoạt động từ thiện nếu đáp ứng đủ các điều kiện sau:

• Có đầy đủ năng lực hành vi dân sự theo quy định;
• Khi kêu gọi, tiếp nhận và phân phối nguồn đóng góp tự nguyện để hỗ trợ thiên tai, dịch bệnh, sự cố, cá nhân phải thông báo trên các phương tiện truyền thông về:
  • Mục đích, phạm vi kêu gọi đóng góp;
  • Phương thức, hình thức kêu gọi đóng góp;
  • Tài khoản tiếp nhận đóng góp bằng tiền;
  • Địa điểm tiếp nhận hiện vật;
  • Thời gian cam kết phân phối.
• Gửi văn bản thông báo theo mẫu ban hành kèm theo Nghị định 93/2021/NĐ-CP đến Ủy ban nhân dân cấp xã nơi cư trú;
• Mở tài khoản riêng tại ngân hàng thương mại cho từng cuộc vận động để tiếp nhận, quản lý tiền đóng góp tự nguyện, đồng thời bố trí địa điểm phù hợp để tiếp nhận, bảo quản hiện vật trong thời gian tiếp nhận;
• Cung cấp biên nhận khi tổ chức, cá nhân yêu cầu đối với các khoản đóng góp bằng tiền mặt hoặc hiện vật;
• Không tiếp nhận thêm khoản đóng góp sau khi hết thời gian cam kết và phải thông báo đến nơi mở tài khoản về việc dừng tiếp nhận khoản đóng góp.

>> Xem thêm: Điều kiện để cá nhân kêu gọi từ thiện hợp pháp.

III. Quy định về phân phối, sử dụng tiền từ thiện cá nhân kêu gọi được

Khi phân phối và sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện đã kêu gọi được, cá nhân làm từ thiện phải tuân thủ các quy định dưới đây:

1. Thông báo với UBND nơi tiếp nhận hỗ trợ để xác định phạm vi, đối tượng, mức, thời gian phân phối và tiến hành phân phối, sử dụng theo cam kết (kể cả với khoản đóng góp có điều kiện);
2. Trong thời hạn 3 ngày làm việc, UBND nơi tiếp nhận hỗ trợ sẽ hướng dẫn, tạo điều kiện và cử lực lượng phối hợp phân phối nguồn đóng góp tự nguyện khi cần;
3. Khuyến khích sử dụng nguồn đóng góp theo Khoản 1 Điều 11 Nghị định 93/2021/NĐ-CP, trừ khi có cam kết khác;
4. Thống nhất phương án với nhà tài trợ về số dư hoặc chuyển cho Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam để thực hiện các chính sách an sinh xã hội phù hợp với mục tiêu cam kết.

IV. Quản lý tài chính và công khai nguồn đóng góp tự nguyện

Theo Điều 19 Nghị định 93/2021/NĐ-CP, cá nhân kêu gọi từ thiện phải tuân thủ các quy định về quản lý tài chính và công khai nguồn đóng góp tự nguyện như sau:

• Chi phí vận động, tiếp nhận, phân phối nguồn đóng góp do cá nhân tự chi trả. Nếu được nhà tài trợ đồng ý, cá nhân có thể trích từ nguồn đóng góp nhưng phải tổng hợp và công khai thông tin về việc này;
• Các khoản đóng góp để khắc phục thiên tai, dịch bệnh, sự cố không tính vào ngân sách nhà nước và phải đảm bảo minh bạch;
• Cá nhân có trách nhiệm:
  • Ghi chép đầy đủ thông tin về việc tiếp nhận, phân phối tiền, hiện vật, bao gồm cả khoản có điều kiện hoặc địa chỉ cụ thể (nếu có) và công khai thông tin trên các phương tiện truyền thông;
  • Gửi báo cáo bằng văn bản đến UBND cấp xã nơi cư trú để niêm yết công khai tại trụ sở trong 30 ngày.
• Cung cấp thông tin theo yêu cầu của cơ quan chức năng theo quy định pháp luật.

V. Câu hỏi liên quan đến quy định kêu gọi từ thiện đối với cá nhân

1. Các hành vi bị nghiêm cấm khi kêu gọi từ thiện là gì?

5 hành vi bị nghiêm cấm khi kêu gọi từ thiện gồm:

• Chiếm đoạt hoặc sử dụng trái phép nguồn đóng góp tự nguyện;
• Sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện để tài trợ cho các hoạt động trái pháp luật;
• Kêu gọi, tiếp nhận, phân phối và sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện không đúng mục đích đã thông báo;
• Gây khó khăn, cản trở hoặc can thiệp không đúng thẩm quyền vào việc vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện;
• Thông tin sai sự thật về hoạt động vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện.

2. Cá nhân muốn kêu gọi từ thiện cần thông báo nội dung gì trên phương tiện truyền thông?

Cá nhân muốn kêu gọi, thực hiện hoạt động từ thiện phải thông báo trên các phương tiện truyền thông những thông tin như sau:

• Mục đích, phạm vi kêu gọi đóng góp;
• Phương thức, hình thức kêu gọi đóng góp;
• Tài khoản tiếp nhận đóng góp bằng tiền;
• Địa điểm tiếp nhận hiện vật;
• Thời gian cam kết phân phối.

3. Chi phí để cá nhân vận động, tiếp nhận, phân phối nguồn đóng góp do ai chi trả?

Chi phí vận động, tiếp nhận, phân phối nguồn đóng góp do cá nhân tự chi trả. Nếu được nhà tài trợ đồng ý, cá nhân có thể trích từ nguồn đóng góp nhưng phải tổng hợp và công khai thông tin về việc này. 

Luật sư Diễn Trần - Phòng Pháp lý Anpha