Rửa tiền là gì? Tổng hợp các dấu hiệu đáng ngờ trong phòng, chống rửa tiền (dấu hiệu rửa tiền). Hành vi bị nghiêm cấm theo Luật Phòng chống rửa tiền 2022.
Rửa tiền là gì?
Căn cứ theo Khoản 1 và Khoản 2 Điều 3 Luật Phòng, chống rửa tiền 2022, rửa tiền là hành vi hợp pháp hóa nguồn gốc của tiền, tài sản do phạm tội mà có được của tổ chức, cá nhân.
Trong đó, phần tài sản phi pháp này có thể là tài sản trực tiếp hay tài sản gián tiếp từ hành vi phạm tội, cụ thể bao gồm: phần thu nhập, lợi tức, lợi nhuận, hoa lợi sinh ra từ tài sản có được từ thực hiện hành vi phạm tội.
>> Tìm hiểu thêm: Các hình thức rửa tiền.
1. Dấu hiệu đáng ngờ cơ bản
Căn cứ theo quy định tại Điều 27 Luật Phòng, chống rửa tiền 2022, các dấu hiệu rửa tiền cơ bản có thể kể đến như sau:
- Khách hàng cung cấp thông tin nhận biết về mình không nhất quán, đầy đủ, chính xác hoặc từ chối cung cấp thông tin;
- Khách hàng thuyết phục người báo cáo không báo cáo giao dịch của mình cho cơ quan có thẩm quyền;
- Giao dịch của khách hàng liên quan đến một bên không xác định được danh tính hoặc không thể xác định được khách hàng theo thông tin mà khách hàng cung cấp;
- Khách hàng cung cấp số điện thoại không thể liên lạc được hoặc không tồn tại ngay sau khi mở tài khoản hoặc sau khi thực hiện giao dịch;
- Các giao dịch được thực hiện dưới lệnh hoặc dưới ủy quyền của cá nhân, tổ chức nằm trong danh sách cảnh báo;
- Các giao dịch có thông tin nhận biết khách hàng hoặc có cơ sở kinh tế và pháp lý cho thấy:
- Bên tham gia giao dịch có mối liên hệ với các hoạt động phạm tội;
- Liên quan đến cá nhân, tổ chức nằm trong danh sách cảnh báo.
- Cá nhân, tổ chức thực hiện giao dịch số tiền lớn không phù hợp với hoạt động kinh doanh;
- Khách hàng yêu cầu người báo cáo thực hiện những giao dịch không đúng thủ tục và trình tự theo quy định pháp luật.
Căn cứ theo Điều 28 Luật Phòng, chống rửa tiền 2022, những dấu hiệu đáng ngờ nghi là rửa tiền trong lĩnh vực ngân hàng được quy định như sau:
- Xuất hiện những dấu hiệu đáng ngờ đối với doanh số giao dịch trên tài khoản như:
- Doanh số giao dịch trên tài khoản thay đổi đột biến;
- Tiền vào và rút ra khỏi tài khoản nhanh chóng;
- Doanh số giao dịch thực hiện trong ngày lớn nhưng số dư của tài khoản rất nhỏ hoặc bằng không.
- Các giao dịch chuyển tiền có dấu hiệu bất thường như:
- Nhiều tài khoản khác nhau thực hiện giao dịch chuyển tiền với giá trị nhỏ về một tài khoản hoặc ngược lại chỉ trong một thời gian ngắn;
- Tiền được chia nhỏ và chuyển qua nhiều tài khoản;
- Các bên liên quan đến giao dịch không quan tâm đến phí giao dịch;
- Thực hiện nhiều giao dịch và mỗi giao dịch đều gần với mức giá trị lớn phải báo cáo.
- Sử dụng phương thức thư tín dụng hoặc các phương thức tài trợ thương mại khác với giá trị lớn bất thường hoặc có tỷ lệ chiết khấu cao so với giá trị bình thường;
- Khách hàng mở đồng thời nhiều tài khoản tại tổ chức tín dụng, CN ngân hàng nước ngoài ở nơi người đó không làm việc, không cư trú hoặc không có hoạt động kinh doanh;
- Tài khoản của khách hàng đột nhiên chuyển tiền hoặc nhận được một khoản tiền gửi có giá trị lớn bất thường;
- Tài khoản của doanh nghiệp chuyển số tiền lớn ra nước ngoài sau khi nhận nhiều khoản tiền nhỏ được chuyển vào bằng hình thức séc, hối phiếu hoặc chuyển tiền điện tử;
- Tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài thực hiện chuyển tiền ra nước ngoài không phù hợp với hoạt động kinh doanh hoặc chuyển tiền ngay sau khi nhận được vốn đầu tư;
- Nhà đầu tư người nước ngoài chuyển tiền ra nước ngoài ngay khi có tiền từ nước ngoài chuyển vào tài khoản được mở tại tổ chức tín dụng, CN ngân hàng nước ngoài đang hoạt động tại Việt Nam;
- Khách hàng thường xuyên thực hiện giao dịch đổi tiền từ mệnh giá nhỏ sang mệnh giá lớn;
- Giao dịch gửi, rút hay chuyển tiền được thực hiện bởi cá nhân hoặc tổ chức có liên quan đến tội phạm tạo ra tài sản phi pháp đã được đăng tải lên phương tiện thông tin đại chúng;
- Khách hàng yêu cầu vay khoản tiền tối đa được phép và lấy cơ sở bảo đảm là hợp đồng bảo hiểm nhân thọ đóng phí 1 lần duy nhất ngay sau khi thanh toán phí bảo hiểm;
- Thông tin về nguồn gốc của tài sản được sử dụng để đầu tư, tài trợ, cho vay hoặc ủy thác đầu tư của khách hàng không có sự rõ ràng, minh bạch;
- Thông tin nguồn gốc của tài sản mà khách hàng sử dụng để bảo đảm cho khoản vay vốn không chính xác, không đầy đủ;
- Có các dấu hiệu nghi ngờ rằng khách hàng dùng tài khoản cá nhân để giao dịch thay cho cá nhân khác hoặc thực hiện giao dịch có liên quan đến hoạt động của tổ chức;
- Các giao dịch trực tuyến qua tài khoản của khách hàng liên tục thay đổi về địa chỉ IP (*), thiết bị đăng nhập ở nước ngoài.
(*) Địa chỉ IP là một mã số duy nhất được gán cho mỗi thiết bị khi kết nối vào mạng internet hoặc mạng cục bộ để xác định và định vị thiết bị đó.
3. Dấu hiệu đáng ngờ trong lĩnh vực trung gian thanh toán
Theo quy định tại Điều 29 Luật Phòng, chống rửa tiền 2022, những dấu hiệu nghi ngờ là đang thực hiện hành vi rửa tiền trong lĩnh vực trung gian thanh toán bao gồm:
- Ví điện tử của khách hàng xuất hiện các giao dịch đáng ngờ về doanh số như:
- Doanh số giao dịch trên ví điện tử có sự thay đổi đột biến;
- Tiền được nạp vào và rút ra khỏi ví điện tử nhanh chóng;
- Doanh số giao dịch trong ngày lớn nhưng số dư ví rất nhỏ hoặc bằng không.
- Khách hàng thường xuyên thực hiện các giao dịch nạp, rút, chuyển tiền như:
- Nạp tiền giá trị nhỏ nhiều lần vào 1 ví điện tử, sau đó chuyển tiền giá trị lớn sang ví điện tử khác;
- Rút tiền giá trị lớn trong ví điện tử về tài khoản thanh toán, thẻ ghi nợ ngân hàng hoặc ngược lại.
- Khách hàng thực hiện nhiều giao dịch chuyển tiền bất thường trong 1 thời gian ngắn như:
- Thực hiện thường xuyên nhiều giao dịch chuyển tiền có giá trị nhỏ từ nhiều ví điện tử khác nhau về một ví điện tử hoặc ngược lại trong thời gian ngắn;
- Tiền được chuyển qua nhiều ví điện tử;
- Các bên liên quan đến giao dịch trên ví điện tử không quan tâm đến phí giao dịch;
- Thực hiện nhiều giao dịch gần với mức giá trị lớn phải báo cáo;
- Phát sinh nhiều giao dịch chuyển tiền sang ví điện tử khác với thời gian khởi tạo giao dịch nhanh bất thường.
- Ví điện tử của khách hàng đột nhiên được nạp vào một khoản tiền có giá trị lớn bất thường;
- Giao dịch nạp, rút tiền trên ví điện tử hay chuyển tiền giữa các ví điện tử được thực hiện bởi cá nhân, tổ chức có liên quan đến tội phạm tạo ra tài sản phi pháp đã được đăng tải lên phương tiện thông tin đại chúng;
- Xuất hiện dấu hiệu nghi khách hàng dùng ví điện tử cá nhân để thực hiện giao dịch thay cho cá nhân khác hoặc giao dịch liên quan đến hoạt động của tổ chức;
- Khách hàng là đơn vị chấp nhận thanh toán vẫn tiếp tục phát sinh giao dịch dù đơn vị của khách hàng được xác minh là đã ngừng hoạt động;
- Các giao dịch trực tuyến qua ví điện tử của khách hàng liên tục thay đổi về thiết bị đăng nhập hoặc địa chỉ IP;
- Việc đăng nhập ví điện tử của khách hàng có dấu hiệu bất thường như:
- Sử dụng thường xuyên thiết bị đăng nhập hoặc địa chỉ IP ở nước ngoài để truy cập vào hoặc để thực hiện giao dịch trên ví điện tử;
- Sử dụng 1 thiết bị đăng nhập hoặc 1 địa chỉ IP để thực hiện giao dịch cho nhiều ví điện tử không cùng một chủ.
>> Tham khảo chi tiết: Ví điện tử là gì?
4. Dấu hiệu đáng ngờ trong lĩnh vực kinh doanh bảo hiểm nhân thọ
Căn cứ theo Điều 30 Luật Phòng, chống rửa tiền 2022, các dấu hiệu nghi ngờ rửa tiền trong lĩnh vực kinh doanh bảo hiểm nhân thọ được quy định như sau:
- Khách hàng chỉ đang có những hợp đồng bảo hiểm giá trị nhỏ và có điều khoản thanh toán định kỳ nhưng ở thời điểm hiện tại lại yêu cầu:
- Mua 1 hợp đồng bảo hiểm giá trị lớn bất thường;
- Thanh toán phí bảo hiểm 1 lần trọn gói đối với sản phẩm bảo hiểm không áp dụng hình thức trả trọn gói.
- Khách hàng đưa ra yêu cầu giao kết hợp đồng bảo hiểm với khoản phí bảo hiểm định kỳ không phù hợp với thu nhập của khách hàng ở thời điểm hiện tại;
- Việc thanh toán phí bảo hiểm có dấu hiệu:
- Phí bảo hiểm được thanh toán từ tài khoản không phải của người mua bảo hiểm hoặc không phải tài khoản của cá nhân, tổ chức được người mua bảo hiểm ủy quyền;
- Phí bảo hiểm được thanh toán bằng công cụ chuyển nhượng không ghi tên.
- Bên mua bảo hiểm yêu cầu đổi người thụ hưởng đã được chỉ định thành người khác không có mối quan hệ rõ ràng với họ;
- Khách hàng đồng ý với tất cả các điều kiện bất lợi không liên quan đến sức khỏe, tuổi tác của mình trong hợp đồng bảo hiểm;
- Mục đích mua bảo hiểm của khách hàng không rõ ràng;
- Điều kiện (điều khoản) và giá trị của hợp đồng bảo hiểm mâu thuẫn với nhu cầu khách hàng;
- Hợp đồng bảo hiểm có sự xuất hiện bất ngờ hoặc thường xuyên của bên thứ ba như:
- Bên mua bảo hiểm hủy hợp đồng ngay sau khi mua và yêu cầu chuyển số tiền phí bảo hiểm đã đóng cho bên thứ ba;
- Khách hàng thường xuyên tham gia bảo hiểm và thực hiện chuyển giao hợp đồng bảo hiểm cho bên thứ ba.
- Khách hàng là doanh nghiệp, tổ chức có mức phí bảo hiểm của hợp đồng đóng phí 1 lần hoặc có số lượng hợp đồng bảo hiểm cho nhân viên tăng bất thường;
- Doanh nghiệp bảo hiểm thường xuyên trả số tiền bảo hiểm lớn cho cùng một khách hàng.
5. Dấu hiệu đáng ngờ trong lĩnh vực chứng khoán
Căn cứ theo Điều 31 Luật Phòng, chống rửa tiền 2022, những dấu hiệu được xem là đáng ngờ trong phòng, chống rửa tiền đối với lĩnh vực chứng khoán bao gồm:
- Giao dịch mua, bán chứng khoán có dấu hiệu bất thường trong một hoặc một số ngày do một cá nhân/tổ chức thực hiện;
- Công ty chứng khoán có giao dịch chuyển tiền không phù hợp với hoạt động kinh doanh chứng khoán;
- Người không cư trú thực hiện thanh lý hợp đồng ủy thác đầu tư chứng khoán hoặc chuyển số tiền lớn từ tài khoản giao dịch chứng khoán ra khỏi Việt Nam;
- Khách hàng thường xuyên bán toàn bộ cổ phiếu trong danh mục đầu tư của mình và đề nghị công ty chứng khoán ký ủy nhiệm chi để khách hàng rút tiền mặt từ ngân hàng thương mại;
- Khách hàng có hoạt động đầu tư bất thường vào nhiều loại chứng khoán không có lợi trong một khoảng thời gian ngắn;
- Tài khoản chứng khoán của khách hàng đột nhiên nhận một khoản tiền lớn không phù hợp với khả năng tài chính của khách hàng;
- Giao dịch mua, bán chứng khoán có nguồn tiền từ quỹ đầu tư được mở ở vùng lãnh thổ, quốc gia có rủi ro cao về rửa tiền;
- Nhà đầu tư nước ngoài cư trú ở vùng lãnh thổ, quốc gia có rủi ro cao về rửa tiền thực hiện góp vốn thành lập công ty/quỹ đầu tư chứng khoán tại Việt Nam.
6. Dấu hiệu đáng ngờ trong lĩnh vực kinh doanh trò chơi có thưởng
Theo quy định tại Điều 32 Luật Phòng, chống rửa tiền 2022, đối với lĩnh vực kinh doanh trò chơi có thưởng, khi khách hàng có một trong những hoạt động sau đây thì sẽ được xem là đang có dấu hiệu thực hiện hành vi rửa tiền bao gồm:
- Có dấu hiệu cố tình thua liên tục tại tổ chức kinh doanh trò chơi có thưởng;
- Đổi số lượng lớn bất thường đồng tiền quy ước tại điểm kinh doanh trò chơi điện tử có thưởng, casino nhưng không chơi hoặc chơi với số lượng rất nhỏ, sau đó đổi lại thành tiền mặt, séc, hối phiếu ngân hàng hoặc chuyển tiền sang tài khoản khác;
- Yêu cầu chuyển tiền trúng thưởng, thắng cược cho bên thứ ba nào đó không có mối quan hệ rõ ràng với mình;
- Bổ sung séc hoặc tiền mặt vào số tiền trúng thưởng, thắng cược và yêu cầu điểm kinh doanh trò chơi có thưởng chuyển đổi thành séc có giá trị lớn bất thường;
- Yêu cầu nhiều lần trong một ngày cho điểm kinh doanh trò chơi điện tử có thưởng hay casino đổi đồng tiền quy ước ra thành tiền mặt;
- Yêu cầu nhiều lần trong một ngày cho bên thứ ba đổi hộ số lượng đồng tiền quy ước với giá trị lớn bất thường và nhờ đặt cược hộ;
- Mua vé xổ số, vé đặt cược nhiều lần trong một ngày hoặc đổi đồng tiền quy ước ở gần mức giới hạn giao dịch có giá trị lớn cần phải báo cáo;
- Mua lại vé số trúng thưởng có giá trị lớn từ người khác.
7. Dấu hiệu đáng ngờ trong lĩnh vực kinh doanh bất động sản
Căn cứ theo Điều 33 Luật Phòng, chống rửa tiền 2022, những dấu hiệu đáng ngờ nghi là hành vi rửa tiền trong lĩnh vực kinh doanh bất động sản (BĐS) được quy định như sau:
- Các giao dịch BĐS được thực hiện dưới hình thức ủy quyền nhưng không có cơ sở pháp lý;
- Khách hàng không quan tâm đến giá của BĐS và phí giao dịch phải trả;
- Khách hàng không cung cấp được những thông tin liên quan đến BĐS hoặc không muốn cung cấp, bổ sung thông tin về nhân thân;
- Giá giao dịch BĐS giữa các bên không phù hợp giá thực tế trên thị trường.
Các hành vi bị nghiêm cấm trong phòng, chống rửa tiền
Căn cứ theo Điều 8 Luật Phòng, chống rửa tiền 2022, các hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động phòng, chống rửa tiền được quy định như sau:
- Trực tiếp tổ chức, tham gia hoặc trợ giúp, tạo điều kiện thực hiện hoạt động rửa tiền;
- Tạo lập và duy trì tài khoản vô danh hoặc tài khoản dùng tên giả;
- Tạo lập và duy trì mối quan hệ kinh doanh với ngân hàng vỏ bọc;
- Cung cấp trái phép các dịch vụ như nhận tiền mặt, séc, các công cụ tiền tệ khác hoặc công cụ lưu trữ giá trị, sau đó thực hiện thanh toán cho người thụ hưởng;
- Lợi dụng chức vụ và các quyền hạn trong phòng, chống rửa tiền để xâm phạm đến quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức;
- Gây cản trở việc cung cấp thông tin phục vụ cho công tác phòng, chống rửa tiền;
- Có hành vi đe dọa hay trả thù đối với người phát hiện và báo cáo, tố cáo, cung cấp thông tin về hành vi rửa tiền.
>> Tìm hiểu thêm: Rửa tiền bị phạt như thế nào.
Câu hỏi thường gặp về dấu hiệu rửa tiền theo Luật Phòng chống rửa tiền 2022
1. Thế nào là rửa tiền?
Rửa tiền là quá trình hợp pháp hóa đối với tài sản hoặc tiền do thực hiện hành vi phạm tội mà có được nhằm che giấu nguồn gốc bất chính của tiền, tài sản đó.
>> Tham khảo: Các hình thức rửa tiền.
2. Các hành vi rửa tiền thường được thực hiện thông qua các lĩnh vực nào?
Một số lĩnh vực phổ biến thường bị lợi dụng để thực hiện hành vi rửa tiền như sau:
- Lĩnh vực ngân hàng;
- Lĩnh vực trung gian thanh toán;
- Lĩnh vực kinh doanh bảo hiểm nhân thọ;
- Lĩnh vực chứng khoán;
- Lĩnh vực kinh doanh trò chơi có thưởng;
- Lĩnh vực kinh doanh bất động sản.
>> Tham khảo: Tổng hợp các dấu hiệu rửa tiền.
3. Giao dịch đáng ngờ trong phòng, chống rửa tiền là gì?
Giao dịch đáng ngờ là các giao dịch có dấu hiệu bất thường về doanh số, số lượng giao dịch, thời gian giao dịch… hoặc có cơ sở hợp lý để nghi ngờ tài sản trong giao dịch có nguồn gốc từ hoạt động phạm pháp.
4. Các dấu hiệu nghi ngờ là rửa tiền trong lĩnh vực ngân hàng gồm những gì?
Theo quy định về phòng chống rửa tiền, một số dấu hiệu được xem là đáng ngờ trong lĩnh vực ngân hàng bao gồm:
- Thay đổi đột biến trong doanh số giao dịch trên tài khoản;
- Tiền vào và rút ra khỏi tài khoản nhanh chóng, không phù hợp với hoạt động kinh doanh bình thường;
- Giao dịch lớn trong ngày nhưng số dư tài khoản không phản ánh đúng;
- Khách hàng từ chối cung cấp thông tin hoặc cung cấp thông tin không rõ ràng;
- Giao dịch có tính chất phức tạp, nhiều lớp, nhằm che giấu nguồn gốc tài sản;
- Giao dịch liên quan đến các quốc gia hoặc khu vực có nguy cơ cao về rửa tiền…
>> Xem chi tiết: Các dấu hiệu rửa tiền trong lĩnh vực ngân hàng.
5. Các hành vi bị nghiêm cấm trong phòng, chống rửa tiền là gì?
Theo quy định, các hành vi bị nghiêm cấm trong phòng, chống rửa tiền bao gồm:
- Trực tiếp tổ chức, tham gia hoặc trợ giúp, tạo điều kiện thực hiện hoạt động rửa tiền;
- Tạo lập và duy trì tài khoản vô danh hoặc tài khoản dùng tên giả;
- Tạo lập và duy trì mối quan hệ kinh doanh với ngân hàng vỏ bọc;
- Cung cấp trái phép các dịch vụ như nhận tiền mặt, séc, các công cụ tiền tệ khác hoặc công cụ lưu trữ giá trị, sau đó thực hiện thanh toán cho người thụ hưởng;
- Lợi dụng chức vụ và các quyền hạn trong phòng, chống rửa tiền để xâm phạm đến quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức;
- Gây cản trở việc cung cấp thông tin phục vụ cho công tác phòng, chống rửa tiền;
- Có hành vi đe dọa hay trả thù đối với người phát hiện và báo cáo, tố cáo, cung cấp thông tin về hành vi rửa tiền.
>> Tham khảo thêm: Hình phạt tội rửa tiền.
Gọi cho chúng tôi theo số 0984 477 711 (Miền Bắc) - 0903 003 779 (Miền Trung) - 0938 268 123 (Miền Nam) để được hỗ trợ.