Trợ giúp pháp lý là gì? Đối tượng được trợ giúp pháp lý là ai

Xem ngay: Trợ giúp pháp lý là gì? Đối tượng được trợ giúp pháp lý miễn phí? Quy định về hình thức trợ giúp, quyền, nghĩa vụ của người được trợ giúp pháp lý.

Trợ giúp pháp lý là gì?

Định nghĩa về trợ giúp pháp lý được quy định tại Điều 2 Luật Trợ giúp pháp lý 2017 như sau: Trợ giúp pháp lý là việc cung cấp dịch vụ pháp lý miễn phí cho những ai được trợ giúp pháp lý trong vụ việc trợ giúp pháp lý theo quy định của Luật này. Điều này nhằm bảo đảm quyền con người, quyền công dân trong tiếp cận công lý, cũng như quyền bình đẳng trước pháp luật.

Hiểu đơn giản, trợ giúp pháp lý là việc hỗ trợ pháp lý miễn phí cho đối tượng được trợ giúp pháp lý, nhằm bảo vệ các quyền, lợi ích và nâng cao nhận thức của họ về pháp luật.

Đối tượng được trợ giúp pháp lý miễn phí

Các trường hợp được trợ giúp pháp lý miễn phí theo quy định gồm có:

• Người có công với cách mạng;
• Người thuộc hộ nghèo;
• Trẻ em;
• Đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn;
• Người bị buộc tội thuộc hộ cận nghèo;
• Người bị buộc tội từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi;
• Nạn nhân hoặc người đang trong quá trình xác định là nạn nhân của hành vi mua bán người trái phép và người chưa đủ 18 tuổi đi cùng theo Luật Phòng, chống mua bán người;
• Người có khó khăn về tài chính (là người được xác định thuộc hộ cận nghèo hoặc là người đang hưởng trợ cấp xã hội hàng tháng theo quy định pháp luật) thuộc một trong các trường hợp dưới đây:
  • Cha/mẹ đẻ, vợ/chồng, con của liệt sĩ, người có công nuôi dưỡng liệt sĩ lúc còn nhỏ;
  • Người nhiễm chất độc da cam;
  • Người cao tuổi;
  • Người khuyết tật;
  • Nạn nhân của vụ việc bạo lực gia đình;
  • Người nhiễm HIV.

Quyền của đối tượng được trợ giúp pháp lý

Người thuộc diện được trợ giúp pháp lý có các quyền sau đây:

• Được trợ giúp pháp lý miễn phí mà không phải trả bất kỳ khoản chi phí, lợi ích nào;
• Được tự mình yêu cầu trợ giúp pháp lý hoặc thông qua người thân, cơ quan, tổ chức, cá nhân khác để yêu cầu trợ giúp pháp lý;
• Được thông báo các thông tin như: quyền được trợ giúp pháp lý, trình tự và thủ tục trợ giúp pháp lý khi tới tổ chức thực hiện trợ giúp pháp lý hoặc cơ quan nhà nước liên quan;
• Được yêu cầu người trợ giúp pháp lý giữ bí mật về nội dung vụ việc;
• Được lựa chọn tổ chức thực hiện trợ giúp pháp lý và người trợ giúp pháp lý tại địa phương trong danh sách được công bố, đồng thời có quyền yêu cầu thay đổi người thực hiện trợ giúp pháp lý theo quy định pháp luật;
• Được thay đổi hoặc rút yêu cầu trợ giúp pháp lý;
• Được bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật;
• Được khiếu nại, tố cáo về trợ giúp pháp lý theo quy định của pháp luật.

Nghĩa vụ của đối tượng được trợ giúp pháp lý

Người được trợ giúp pháp lý có nghĩa vụ sau:

• Cung cấp giấy tờ chứng minh bản thân thuộc đối tượng được trợ giúp pháp lý;
• Phối hợp và cung cấp chính xác, đầy đủ các thông tin, tài liệu, chứng cứ có liên quan của vụ việc cho người trợ giúp pháp lý, đồng thời chịu trách nhiệm về tính chính xác của các thông tin, tài liệu, chứng cứ này;
• Tôn trọng cá nhân, tổ chức thực hiện trợ giúp pháp lý và các cá nhân, tổ chức, cơ quan có liên quan đến vụ việc trợ giúp pháp lý;
• Không được yêu cầu 2 tổ chức thực hiện trợ giúp pháp lý cùng hỗ trợ thụ lý, giải quyết một vụ việc pháp lý;
• Chấp hành quy định pháp luật về trợ giúp pháp lý và nội quy của nơi thực hiện dịch vụ trợ giúp pháp lý.

Lĩnh vực và hình thức trợ giúp pháp lý

➧ Lĩnh vực trợ giúp pháp lý: Hoạt động trợ giúp pháp lý được thực hiện trong các lĩnh vực pháp luật, ngoại trừ lĩnh vực kinh doanh, thương mại.

➧ Hình thức trợ giúp pháp lý:

• Tham gia tố tụng: Luật sư thực hiện trợ giúp pháp lý hoặc trợ giúp viên pháp lý sẽ tham gia tố tụng với tư cách là người bào chữa hoặc người bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp cho người được trợ giúp pháp lý;
• Tư vấn pháp luật - Luật sư thực hiện trợ giúp pháp lý hoặc trợ giúp viên pháp lý sẽ:
  • Hướng dẫn, đưa ra ý kiến, giúp người được trợ giúp pháp lý soạn thảo văn bản liên quan đến vụ việc tranh chấp, khiếu nại hoặc vướng mắc pháp luật;
  • Hướng dẫn các bên tiến hành hòa giải, thương lượng và ra đưa hướng giải quyết vụ việc.
• Đại diện ngoài tố tụng: Luật sư thực hiện trợ giúp pháp lý hoặc trợ giúp viên pháp lý sẽ đại diện ngoài tố tụng cho người được trợ giúp pháp lý trước cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Một số câu hỏi thường gặp về trợ giúp pháp lý

1. Ai được trợ giúp pháp lý miễn phí?

Các trường hợp thuộc diện được trợ giúp pháp lý miễn phí theo quy định của pháp luật gồm có:

• Người có công với cách mạng, người thuộc hộ nghèo, trẻ em;
• Đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn;
• Người bị buộc tội thuộc hộ cận nghèo hoặc từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi;
• Nạn nhân của hành vi mua bán người trái phép;
• Người có khó khăn về tài chính (được xác định là hộ cận nghèo hoặc là người đang hưởng trợ cấp xã hội hàng tháng theo quy định pháp luật) thuộc một trong các trường hợp dưới đây:
  • Cha/mẹ đẻ, vợ/chồng, con của liệt sĩ, người có công nuôi dưỡng liệt sĩ lúc còn nhỏ;
  • Người nhiễm chất độc da cam;
  • Người cao tuổi;
  • Người khuyết tật;
  • Nạn nhân của vụ việc bạo lực gia đình;
  • Người nhiễm HIV.

2. Dịch vụ trợ giúp pháp lý có mất tiền không?

Những người thuộc diện được trợ giúp pháp lý sẽ được trợ giúp pháp lý miễn phí mà không phải trả bất kỳ khoản chi phí, lợi ích nào.

3. Người cao tuổi có được trợ giúp pháp lý miễn phí không?

Người cao tuổi thuộc hộ cận nghèo hoặc là người đang hưởng trợ cấp xã hội hàng tháng theo quy định pháp luật thì được trợ giúp pháp lý hoàn toàn miễn phí.

4. Có mấy hình thức trợ giúp pháp lý?

Có 3 hình thức trợ giúp pháp lý gồm: tham gia tố tụng, tư vấn pháp luật, đại diện ngoài tố tụng.

5. Ai là người thực hiện dịch vụ trợ giúp pháp lý?

Dịch vụ trợ giúp pháp lý được thực hiện bởi tổ chức thực hiện trợ giúp pháp lý, trợ giúp viên pháp lý hoặc luật sư thực hiện trợ giúp pháp lý.