Hồ sơ & thủ tục giải quyết Tranh Chấp Đất Đai sau khi ly hôn

Tranh chấp đất đai sau ly hôn là gì? Nguyên tắc chia tài sản khi ly hôn liên quan đến đất đai. Hồ sơ, cách làm thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai sau khi ly hôn.

Sau khi ly hôn, vấn đề tranh chấp đất đai thường là một trong những mối quan tâm hàng đầu của các cặp vợ chồng. Đây là vấn đề pháp lý phức tạp, đòi hỏi sự hiểu biết sâu rộng về các quy định của pháp luật Việt Nam. Bài viết sau đây sẽ cung cấp cái nhìn chi tiết về các quy định pháp luật hiện hành liên quan đến việc giải quyết tranh chấp đất đai sau ly hôn, giúp người đọc hiểu rõ hơn và áp dụng đúng đắn trong thực tiễn.

I. Tranh chấp đất đai, tranh chấp tài sản sau ly hôn là gì? 

1. Tranh chấp đất đai sau ly hôn là gì?

Tranh chấp đất đai sau ly hôn (tranh chấp tài sản sau ly hôn liên quan đến đất đai) là những bất đồng hoặc mâu thuẫn giữa các cặp vợ chồng sau khi ly hôn liên quan đến việc phân chia quyền sử dụng đất và quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất.

Thông thường, tranh chấp này xảy ra khi các bên không thể thống nhất về việc ai sẽ được sử dụng thửa đất chung và sở hữu tài sản gắn liền với đất đã có trong thời kỳ hôn nhân. 

2. Các phương thức giải quyết tranh chấp đất đai khi ly hôn

Căn cứ theo Luật Hôn nhân và gia đình hiện hành, tài sản hình thành trong thời kỳ hôn nhân được coi là tài sản chung của vợ chồng, bao gồm cả quyền sử dụng đất. Tuy nhiên, quyền sử dụng đất được coi là tài sản riêng trong một số trường hợp:

• Quyền sử dụng đất được tặng cho, thừa kế riêng trong thời kỳ hôn nhân;
• Quyền sử dụng đất có được trước khi kết hôn hoặc được xác lập quyền sở hữu trước khi vợ chồng kết hôn.

Do đó việc xác định rõ ràng chủ sở hữu quyền sử dụng đất là bước đầu tiên để tiến hành giải quyết tranh chấp đất đai sau ly hôn.

Tranh chấp đất đai sau ly hôn thường được giải quyết thông qua các phương thức như:

• Thỏa thuận tranh chấp đất đai giữa các bên;
• Hòa giải tranh chấp đất đai hoặc khởi kiện ra Tòa án để phân định rõ ràng quyền lợi và nghĩa vụ của mỗi bên theo quy định của pháp luật.

II. Thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai sau khi ly hôn

Quy trình giải quyết tranh chấp đất đai (khởi kiện tranh chấp đất đai) sau ly hôn tại Tòa án là một quá trình phức tạp, bao gồm nhiều bước và yêu cầu tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật Việt Nam, cụ thể:

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ khởi kiện

Người khởi kiện cần chuẩn bị đầy đủ hồ sơ bao gồm các giấy tờ sau:

Bước 2: Nộp hồ sơ khởi kiện tại TAND có thẩm quyền

➧ Thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai của Tòa án: 

• TAND cấp huyện nơi có bất động sản đang tranh chấp trường hợp thông thường;
• TAND cấp tỉnh trường hợp tranh chấp có yếu tố nước ngoài.

➧ Hình thức nộp hồ sơ: Trực tiếp tại Tòa án hoặc gửi qua bưu điện.

Bước 3: Thụ lý vụ án

• Sau khi tiếp nhận bộ hồ sơ hợp lệ, Tòa án ra thông báo nộp tiền tạm ứng án phí tranh chấp đất đai và gửi cho người khởi kiện;
• Người khởi kiện nhận thông báo nộp tạm ứng án phí và phải hoàn thành nghĩa vụ tài chính này trong thời gian quy định, mức tạm ứng án phí tranh chấp đất đai sẽ được tính dựa trên giá trị quyền sử dụng đất tranh chấp;
• Người khởi kiện nộp lại cho Tòa án biên lai thu tiền tạm ứng án phí, sau khi nhận được thì Tòa án sẽ ra thông báo thụ lý vụ án.

Bước 4: Tòa án giải quyết vụ án theo thủ tục tố tụng pháp luật quy định

➧ Hòa giải: 

• Tòa án sẽ tổ chức phiên hòa giải nhằm giúp các bên đạt được thỏa thuận về việc phân chia đất đai. Hòa giải tranh chấp đất đai tại Tòa án là bước quan trọng và bắt buộc theo quy định pháp luật;
• Trường hợp hòa giải thành công, các bên sẽ ký biên bản hòa giải thành và Tòa án ra quyết định công nhận sự thỏa thuận của các bên. Ngược lại nếu hòa giải không thành, vụ án sẽ tiếp tục được xét xử.

➧ Xác minh, thẩm định tại chỗ: Trong quá trình giải quyết vụ án, Tòa án có thể yêu cầu thẩm định giá trị đất đai, xác minh thực tế tình trạng sử dụng đất, hoặc thu thập thêm chứng cứ khi thấy cần thiết.

➧ Xét xử sơ thẩm:

• Tòa án mở phiên xét xử sơ thẩm, tại đó các bên trình bày quan điểm, yêu cầu và cung cấp chứng cứ liên quan. Tòa án sẽ xem xét toàn bộ hồ sơ, các tình tiết của vụ án để làm căn cứ, cơ sở ra bản án hoặc quyết định phân chia quyền sử dụng đất đất và tài sản gắn liền với đất;
• Sau khi xét xử, Tòa án sẽ ra bản án sơ thẩm trong đó xác định rõ quyền lợi và nghĩa vụ của các bên liên quan đến tranh chấp đất đai.

Quy trình giải quyết tranh chấp đất đai sau ly hôn tại Tòa án đòi hỏi các bên phải tuân thủ chặt chẽ các quy định pháp luật, cung cấp đầy đủ chứng cứ và thực hiện đúng các bước thủ tục.

Tham khảo thêm: 

>> Hồ sơ và thủ tục khởi kiện tranh chấp đất đai;

>> Quy định về hòa giải tranh chấp đất đai tại Tòa.

-------

Nhìn chung thủ tục khởi kiện tranh chấp đất đai sau ly hôn khá phức tạp, hơn nữa trên thực tế quá trình giải quyết tranh chấp có thể kéo dài lên đến hàng năm, tốn rất nhiều tiền bạc và thời gian. Do vậy, để vụ việc nhanh chóng được giải quyết thì bạn nên cân nhắc tham khảo tư vấn của luật sư và sử dụng dịch vụ giải quyết tranh chấp đất đai.

Tại Kế toán Anpha, luật sư sẽ trực tiếp tiếp nhận tình huống từ bạn rồi tư vấn phương án giải quyết nhằm đảm bảo quyền lợi cao nhất, hỗ trợ hòa giải và đại diện tham gia tố tụng tại Tòa.

>> Tham khảo chi tiết: Dịch vụ giải quyết tranh chấp đất đai sau ly hôn.

GỌI NGAY

III. Nguyên tắc chia tài sản khi ly hôn là đất đai, giải quyết tranh chấp đất đai

Khi ly hôn, việc phân chia tài sản là đất đai được thực hiện theo các nguyên tắc được quy định tại Luật Hôn nhân và gia đình cũng như các quy định liên quan trong pháp luật Việt Nam. 

Các nguyên tắc chính để phân chia tài sản là đất đai khi ly hôn cụ thể như sau:

1. Nguyên tắc bình đẳng và tự nguyện thỏa thuận

• Vợ chồng có quyền bình đẳng trong việc thỏa thuận phân chia tài sản, bao gồm đất đai;
• Việc phân chia phải được thực hiện trên cơ sở tự nguyện, không ép buộc và được lập thành văn bản.

2. Nguyên tắc bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên

Tòa án sẽ xem xét và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mỗi bên dựa trên các yếu tố như:

• Công sức đóng góp vào việc tạo lập, duy trì và phát triển tài sản chung; 
• Tình trạng sức khỏe, hoàn cảnh gia đình và khả năng kinh tế của mỗi bên.

3. Nguyên tắc bảo vệ quyền lợi hợp pháp của con cái

Quyền lợi của con chưa thành niên, con đã thành niên nhưng mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng tự nuôi sống mình sẽ được ưu tiên bảo vệ. 

Điều này có thể ảnh hưởng đến quyết định phân chia tài sản của Tòa án, đặc biệt khi đất đai liên quan đến nơi ở hoặc phương tiện sinh kế của các con.

>> Tham khảo thêm: Quyền và nghĩa vụ của cha, mẹ đối với con cái sau khi ly hôn.

4. Nguyên tắc tài sản chung và tài sản riêng 

• Đất đai được coi là tài sản chung nếu được hình thành trong thời kỳ hôn nhân;
• Khi ly hôn, tài sản chung thường được chia đôi nhưng có thể điều chỉnh theo công sức đóng góp và hoàn cảnh cụ thể của mỗi bên;
• Tài sản riêng không bị phân chia khi ly hôn, trừ khi có thỏa thuận khác.

>> Tham khảo thêm: Quy định về tài sản riêng, tài sản chung của vợ chồng.

5. Nguyên tắc công sức đóng góp

Khi phân chia đất đai, Tòa án sẽ xem xét công sức đóng góp của mỗi bên vào việc tạo lập, duy trì và phát triển khối tài sản chung, bên nào có công sức đóng góp lớn hơn sẽ được hưởng phần tài sản tương xứng.

6. Nguyên tắc bảo vệ quyền lợi của bên yếu thế 

Nếu một bên đang ở trong tình trạng khó khăn đặc biệt (ví dụ như sức khỏe yếu, không có việc làm, hoặc đang nuôi con nhỏ) thì Tòa án có thể quyết định phân chia tài sản sao cho bên này được hưởng phần lớn hơn để đảm bảo đời sống ổn định sau ly hôn.

7. Nguyên tắc chia hiện vật hoặc chia theo giá trị 

• Đất đai có thể được chia dưới hình thức hiện vật (chia trực tiếp) hoặc chia theo giá trị (một bên giữ đất và bồi thường cho bên kia bằng tiền);
• Việc lựa chọn phương thức phân chia phụ thuộc vào đặc điểm cụ thể của tài sản và nhu cầu của các bên;
• Những nguyên tắc nêu trên nhằm đảm bảo rằng việc phân chia tài sản là đất đai khi ly hôn diễn ra công bằng, minh bạch và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của tất cả các bên liên quan.

>> Tham khảo thêm: Nguyên tắc phân chia tài sản khi ly hôn.

IV. Các câu hỏi liên quan đến tranh chấp đất đai sau khi ly hôn

1. Tranh chấp đất đai sau ly hôn là gì? 

Tranh chấp đất đai sau ly hôn là những bất đồng hoặc mâu thuẫn giữa các cặp vợ chồng sau khi ly hôn liên quan đến việc phân chia quyền sử dụng đất và quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất.

Thông thường, tranh chấp này xảy ra khi các bên không thể thống nhất về việc ai sẽ được sử dụng thửa đất chung và sở hữu tài sản gắn liền với đất đã có trong thời kỳ hôn nhân. 

>> Xem chi tiết: Tranh chấp đất đai sau ly hôn là gì?

2. Các phương thức giải quyết tranh chấp đất đai sau ly hôn là gì?

Tranh chấp đất đai sau ly hôn thường được giải quyết thông qua các phương thức như:

• Tự thỏa thuận;
• Hòa giải;
• Khởi kiện tại Tòa án có thẩm quyền.

>> Xem chi tiết: Các phương thức giải quyết tranh chấp đất đai sau ly hôn.

3. Các nguyên tắc giải quyết tranh chấp đất đai sau ly hôn là gì?

Các nguyên tắc chính để phân chia tài sản là đất đai khi ly hôn cụ thể như sau:

• Bình đẳng và tự nguyện thỏa thuận;
• Bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên;
• Bảo vệ quyền lợi hợp pháp của con cái;
• Tài sản chung và tài sản riêng;
• Công sức đóng góp;
• Bảo vệ quyền lợi của bên yếu thế;
• Chia hiện vật hoặc chia theo giá trị.

>> Xem chi tiết: Nguyên tắc giải quyết tranh chấp đất đai sau ly hôn.

Luật sư Diễn Trần - Phòng Pháp lý Anpha