Ai phải đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) cho giúp việc gia đình?

Giúp việc gia đình có thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc không? Mức đóng BHXH, BHYT cho người giúp việc. Mức chi trả tiền BHXH, BHYT của NSDLĐ.

Ai có trách nhiệm đóng BHXH cho người giúp việc gia đình?

1. Chủ nhà trực tiếp thuê người giúp việc gia đình

Căn cứ theo quy định tại Điểm b Khoản 7 Điều 2 Luật Bảo hiểm xã hội 2024, người giúp việc gia đình không thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc, vậy nên người sử dụng giúp việc gia đình không bắt buộc phải đóng BHXH cho người giúp việc.

Tuy nhiên, theo Khoản 2 Điều 163 Bộ luật Lao động 2019 và Điều 89 Nghị định 145/2020/NĐ-CP quy định, người sử dụng lao động (NSDLĐ) có nghĩa vụ phải trả thêm cho người giúp việc một khoản tiền bằng với mức đóng BHXH và BHYT theo diện bắt buộc vào mỗi kỳ lương để người giúp việc chủ động tham gia BHXH, BHYT.

Lưu ý:

1) Người giúp việc gia đình có thể tự nguyện đăng ký tham gia BHXH bắt buộc hoặc tham gia BHXH tự nguyện.

2) Người sử dụng giúp việc gia đình vẫn có thể đóng BHXH cho người giúp việc nếu muốn hoặc theo sự thỏa thuận ban đầu giữa 2 bên.

2. Thuê người giúp việc thông qua công ty dịch vụ vệ sinh

Khi thuê giúp việc gia đình thông qua công ty dịch vụ vệ sinh công nghiệp đồng nghĩa người giúp việc sẽ được quản lý bởi công ty dịch vụ vệ sinh. 

Theo đó, trách nhiệm đóng BHXH cho người giúp việc sẽ thuộc về công ty dịch vụ vệ sinh, tuy nhiên việc đóng hoặc không đóng BHXH cho người giúp việc trong trường hợp này sẽ tùy thuộc vào hình thức của hợp đồng mà công ty dịch vụ vệ sinh ký với người giúp việc, cụ thể:

➤ Nếu công ty dịch vụ vệ sinh ký hợp đồng lao động từ đủ 1 tháng trở lên với người giúp việc:

• Công ty dịch vụ vệ sinh có trách nhiệm đóng BHXH bắt buộc cho người giúp việc;
• Người giúp việc được hưởng đầy đủ các chế độ BHXH, BHYT, BHTN theo quy định.

➤ Nếu công ty dịch vụ vệ sinh ký hợp đồng dịch vụ, hợp đồng cộng tác viên, hợp đồng làm việc (không ký hợp đồng lao động):

Trường hợp 1: Hợp đồng được ký kết có đầy đủ bản chất của quan hệ lao động

Công ty vẫn có trách nhiệm đóng BHXH bắt buộc cho người lao động nếu hợp đồng này có đầy đủ bản chất của quan hệ lao động gồm:

• Có thỏa thuận về việc làm có trả tiền công, tiền lương;
• Có sự quản lý, điều hành, giám sát của công ty đối với người lao động.

Trong trường hợp này, dù hợp đồng có tên gọi khác nhưng thực chất vẫn là HĐLĐ nên NLĐ vẫn thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc.

Trường hợp 2: Hợp đồng chỉ là hợp đồng dịch vụ thuần túy theo Bộ luật Dân sự

Nếu hợp đồng chỉ là hợp đồng dịch vụ thuần túy theo quy định tại Bộ luật Dân sự, tức là bên nhận việc (NLĐ) tự quyết định cách làm, không chịu sự quản lý, giám sát trực tiếp và không bị ràng buộc về thời gian, giờ giấc làm việc từ công ty thì không phát sinh nghĩa vụ đóng BHXH bắt buộc đối với NLĐ.

Quy định về mức đóng BHXH của người giúp việc gia đình

Như Anpha đã đề cập ở trên, trường hợp người giúp việc làm việc thông qua công ty dịch vụ vệ sinh, tức là chủ nhà không quản lý và thanh toán lương cho người giúp việc thì trách nhiệm đóng BHXH sẽ tùy thuộc vào hợp đồng mà người giúp việc ký với công ty dịch vụ vệ sinh.

Trong trường hợp này, bạn tham khảo bài viết dưới đây của Kế toán Anpha để xem chi tiết mức đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc của người giúp việc.

>> Mức đóng BHXH bắt buộc của người lao động;

>> Các quyền lợi khi tham gia BHXH bắt buộc.

Còn đối với trường hợp chủ nhà thuê người giúp việc tự do thì việc đóng BHXH cho người giúp việc được thực hiện như sau:

1. Mức chi trả tiền BHXH, BHYT cho người giúp việc đối với chủ nhà

Theo quy định, ngoài mức lương như đã thỏa thuận, chủ nhà hay NSDLĐ còn phải chi trả thêm cho người giúp việc một khoản tiền bằng với mức đóng BHXH, BHYT theo diện bắt buộc, cụ thể là 17% trên mức lương tháng làm căn cứ đóng BHXH của người giúp việc, trong đó:

• 14% cho bảo hiểm xã hội;
• 3% cho bảo hiểm y tế.

2. Mức tham gia - Mức đóng BHXH của người lao động là người giúp việc

Theo quy định, người giúp việc gia đình không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc nhưng vẫn có thể tự nguyện đăng ký tham gia BHXH bắt buộc hoặc tham gia BHXH tự nguyện.

Trên thực tế, phần lớn người giúp việc hiện nay lựa chọn tham gia BHXH tự nguyện để được hưởng các chế độ như hưu trí, tử tuất, ốm đau, thai sản, bệnh nghề nghiệp, tai nạn lao động.

Mức đóng BHXH tự nguyện của người giúp việc là 22% mức thu nhập tháng làm căn cứ đóng BHXH. Trong đó, tỷ lệ đóng gồm:

• 3% cho quỹ ốm đau, thai sản;
• 19% dành cho quỹ hưu trí, tử tuất, bảo hiểm tai nạn, bệnh nghề nghiệp.

Lưu ý:

1) Mức thu nhập tháng đóng BHXH tự nguyện tối thiểu bằng mức lương cơ sở (hiện nay là 2.340.000 đồng/tháng) và tối đa bằng 20 lần mức lương cơ sở (khoảng 46.800.000 đồng/tháng).

2) Người giúp việc có thể tự chọn mức thu nhập để đóng BHXH tự nguyện, nhưng không thấp hơn mức lương cơ sở và không vượt quá mức tối đa theo quy định.

Có thể bạn quan tâm: 

>> Cách đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện;

>> Quyền lợi khi tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện.

Mức phạt hành vi không trả tiền để người giúp việc gia đình đóng BHXH

Theo quy định tại Điều 30 Nghị định 12/2022/NĐ-CP, nếu NSDLĐ không trả khoản tiền BHXH, BHYT theo quy định để người giúp việc chủ động tham gia BHXH, BHYT thì xử phạt như sau:

• Phạt tiền từ 10.000.000 - 15.000.000 đồng;
• Buộc phải trả đủ số tiền BHXH, BHYT cho người lao động.

Nghĩa vụ của người sử dụng giúp việc gia đình và người giúp việc

1. Nghĩa vụ của người sử dụng lao động giúp việc gia đình

Căn cứ theo quy định tại Điều 163 Bộ luật Lao động 2019, nghĩa vụ của NSDLĐ khi sử dụng người giúp việc gia đình như sau:

1. Thực hiện đầy đủ các thỏa thuận đã giao kết trong hợp đồng với người giúp việc;
2. Tôn trọng nhân phẩm, danh dự của người giúp việc gia đình;
3. Bố trí nơi ăn, ở hợp vệ sinh cho người giúp việc (nếu có thỏa thuận);
4. Tạo cơ hội cho người giúp việc được tham gia học văn hóa, giáo dục nghề nghiệp;
5. Trả tiền tàu xe, đi đường khi người giúp việc thôi việc quay trở về nơi cư trú (trừ trường hợp người giúp việc chấm dứt HĐLĐ trước thời hạn);
6. Trả cho người giúp việc một khoản tiền BHXH và BHYT theo quy định của pháp luật để họ chủ động tham gia BHXH, BHYT;

2. Nghĩa vụ của người lao động là người giúp việc gia đình

Căn cứ theo quy định tại Điều 164 Bộ luật Lao động 2019, người lao động giúp việc gia đình có các nghĩa vụ như sau:

1. Thực hiện đầy đủ các thỏa thuận đã giao kết trong HĐLĐ với NSDLĐ;
2. Phải bồi thường theo quy định pháp luật hoặc theo thỏa thuận nếu làm hư hỏng, làm mất tài sản của NSDLĐ;
3. Thông báo kịp thời với NSDLĐ về khả năng, nguy cơ gây tai nạn, đe dọa đến sự an toàn, sức khỏe, tính mạng và tài sản của bản thân và gia đình người sử dụng lao động;
4. Tố cáo với cơ quan có thẩm quyền nếu NSDLĐ có hành vi ngược đãi, cưỡng bức lao động, quấy rối tình dục hoặc có hành vi vi phạm pháp luật khác.

Các câu hỏi thường gặp về quy định đóng BHXH cho người giúp việc

1. Người giúp việc gia đình có bắt buộc phải tham gia BHXH không?

Theo quy định mới nhất, từ ngày 01/07/2025, việc tham gia BHXH đối với NLĐ là người giúp việc nhà vẫn chưa bắt buộc mà chủ yếu dựa trên sự tự nguyện. Theo đó, người giúp việc gia đình có thể chủ động tham gia BHXH tự nguyện và hưởng các chế độ bảo hiểm theo quy định.

2. Ai có trách nhiệm đóng BHXH cho người giúp việc gia đình?

Theo quy định, người sử dụng giúp việc gia đình không bắt buộc phải đóng BHXH cho người giúp việc nhưng phải chi trả đúng số tiền bằng với mức đóng BHXH, BHYT để người giúp việc tự chủ động tham gia và tự đóng BHXH, BHYT cho chính mình.

3. Chủ nhà phải chi trả cho người giúp việc bao nhiêu tiền để họ tự tham gia BHXH, BHYT?

Theo quy định, số tiền mà NSDLĐ phải chi trả thêm cho người giúp việc ngoài tiền lương để họ tự chủ động tham gia BHXH, BHYT là 17% trên mức lương tháng làm căn cứ đóng BHXH của người giúp việc. Số tiền này sẽ được trả cùng mỗi kỳ lương của người giúp việc.

4. Mức đóng BHXH của người giúp việc gia đình là bao nhiêu phần trăm?

Người giúp việc hiện không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, nếu họ tham gia BHXH tự nguyện thì mức đóng sẽ là 22% mức thu nhập tháng làm căn cứ đóng BHXH.

>> Xem chi tiết: Mức đóng bảo hiểm xã hội của người giúp việc.

5. Chủ nhà không trả tiền cho người giúp việc tự đóng BHXH, BHYT thì có bị phạt không?

Theo quy định, nếu NSDLĐ không trả khoản tiền bằng với mức đóng BHXH, BHYT để người giúp việc chủ động tham gia BHXH, BHYT thì sẽ bị phạt tiền từ 10.000.000 - 15.000.000 đồng, đồng thời bị áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả là buộc phải trả đủ số tiền đó cho NLĐ.

Gọi cho chúng tôi theo số 0901 042 555 (Miền Bắc) - 0939 356 866 (Miền Trung) - 0902 602 345 (Miền Nam) để được hỗ trợ.