Nên đăng ký hộ kinh doanh hay đăng ký cá nhân kinh doanh?

Thế nào là hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh? Nên đăng ký hộ kinh doanh hay cá nhân kinh doanh? So sánh, phân biệt cá nhân kinh doanh và hộ kinh doanh.

Cá nhân kinh doanh và hộ kinh doanh cá thể là hai hình thức kinh doanh quy mô nhỏ phổ biến tại Việt Nam. Vậy khi nào nên đăng ký hộ kinh doanh? Khi nào nên đăng ký cá nhân kinh doanh? Bài viết này của Anpha sẽ giúp bạn chỉ ra điểm khác biệt giữa hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh, từ đó giúp bạn trả lời câu hỏi: ”Nên đăng ký hộ kinh doanh hay cá nhân kinh doanh?”.

Thế nào là hộ kinh doanh cá thể (kinh doanh hộ gia đình)?

Hộ kinh doanh cá thể (còn gọi là hộ kinh doanh gia đình hay hộ cá thể) là hình thức kinh doanh quy mô nhỏ, hoạt động thường xuyên, có giấy phép kinh doanh, có địa điểm cố định, do 1 cá nhân hoặc các thành viên trong 1 hộ gia đình cùng góp vốn thành lập và chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản cá nhân đối với hoạt động kinh doanh của hộ.

Theo quy định tại Khoản 3 Điều 83 Nghị định 168/2025/NĐ-CP, ngoại trừ cá nhân, hộ gia đình kinh doanh các ngành nghề có điều kiện bắt buộc phải đăng ký kinh doanh thì cá nhân, hộ gia đình thuộc các trường hợp sau không phải đăng ký hộ kinh doanh:

• Hộ gia đình sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp, làm muối;
• Người bán hàng rong, quà vặt, kinh doanh lưu động, buôn chuyến, kinh doanh thời vụ, làm dịch vụ có thu nhập thấp.

Hiện nay, một số hình thức kinh doanh hoạt động dưới tư cách cá nhân hoặc hộ gia đình bắt buộc phải đăng ký hộ kinh doanh cá thể như: salon tóc, cửa hàng ăn uống, quán cafe, siêu thị mini, cửa hàng tạp hóa…

>> Tham khảo bài viết: Dịch vụ đăng ký hộ kinh doanh cá thể - Trọn gói từ 1.500.000 đồng.

Thế nào là cá nhân kinh doanh?

1. Theo Điều 3 Nghị quyết 198/2025/QH15: Cá nhân kinh doanh là cá nhân có hoạt động kinh doanh và chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản cá nhân của mình đối với hoạt động kinh doanh.

2. Mặt khác, theo Nghị định 39/2007/NĐ-CP: Cá nhân kinh doanh (cá nhân hoạt động thương mại và không được gọi là thương nhân) là cá nhân có hoạt động sản xuất, kinh doanh một cách độc lập, nhưng không thuộc đối tượng phải đăng ký kinh doanh theo quy định của pháp luật, ngoại trừ các ngành nghề kinh doanh có điều kiện. 

Theo đó, các trường hợp sau được tính là cá nhân kinh doanh và không phải đăng ký kinh doanh:

• Bán hàng rong, bán quà vặt (đồ ăn, nước uống) không có địa điểm cố định;
• Buôn chuyến (mua từ nơi khác về để bán lại cho người bán lẻ hoặc bán buôn);
• Dịch vụ có thu nhập thấp như: đánh giày, bán vé số, sửa chữa khóa, sửa chữa xe, trông giữ xe, rửa xe, cắt tóc, vẽ tranh, chụp ảnh;
• Các dịch vụ khác có hoặc không có địa điểm cố định;
• Các hoạt động thương mại độc lập, thường xuyên không phải đăng ký kinh doanh khác như: cho thuê tài sản (cho thuê chung cư, cho thuê xe), kinh doanh online, cá nhân có thu nhập từ Youtube, cá nhân làm tiếp thị liên kết….

>> Tham khảo bài viết: Dịch vụ đăng ký mã số thuế cá nhân kinh doanh - Từ 1.000.000 đồng.

Điểm giống nhau giữa cá nhân kinh doanh và hộ kinh doanh là gì?

Dưới đây là những điểm giống nhau cơ bản giữa hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh:

1. Đặc điểm pháp lý

• Đều là hình thức kinh doanh cá nhân, quy mô nhỏ;
• Không có tư cách pháp nhân;
• Đều phải chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản đối với hoạt động kinh doanh;
• Đều được kinh doanh các ngành nghề mà pháp luật không cấm.

2. Được miễn thuế nếu doanh thu hàng năm dưới mức phải đóng thuế

Không phải kê khai và nộp thuế giá trị gia tăng (GTGT), thuế thu nhập cá nhân (TNCN) nếu có doanh thu từ hoạt động kinh doanh chưa đạt mức phải nộp thuế. Cụ thể: 

• Trước ngày 31/12/2025: Hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh có doanh thu từ 100 triệu đồng/năm trở xuống được miễn thuế GTGT, thuế TNCN và lệ phí môn bài;
• Từ ngày 01/01/2026: Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có doanh thu từ 200 triệu đồng/năm trở xuống được miễn thuế GTGT và thuế TNCN (từ ngày 01/01/2026, bãi bỏ quy định về việc thu và nộp lệ phí môn bài).

3. Phương pháp tính thuế hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh

Theo quy định thì cá nhân kinh doanh, hộ kinh doanh được áp dụng 1 trong 3 phương pháp tính thuế sau:

• Phương pháp khoán thuế (phương pháp này bị bãi bỏ từ ngày 01/01/2026);
• Phương pháp kê khai;
• Phương pháp tính thuế theo từng lần phát sinh.

Lưu ý:

Theo Nghị quyết 198/2025/QH15 đã được Quốc hội thông qua, từ ngày 01/01/2026, chính thức xóa bỏ hoàn toàn chế độ thuế khoán đối với hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh. Khi đó:

• Hộ kinh doanh chỉ kê khai và tính thuế theo phương pháp kê khai;
• Cá nhân kinh doanh có thể lựa chọn 1 trong 2 phương pháp là: phương pháp kê khai hoặc phương pháp khai thuế theo từng lần phát sinh (tùy theo doanh thu bán hàng).

>> Tham khảo bài viết: Cách tính thuế hộ kinh doanh cá thể, cá nhân kinh doanh.

Cá nhân kinh doanh khác gì hộ kinh doanh cá thể?

Tuy đều là hình thức kinh doanh nhỏ lẻ và không có tư cách pháp nhân, nhưng hộ kinh doanh cá thể và cá nhân kinh doanh có những khác biệt rõ ràng về mặt pháp lý, quy mô và phương thức hoạt động. Dưới đây là những điểm khác nhau giữa hộ cá thể và cá nhân kinh doanh:

1. Giấy phép kinh doanh

(*) Cá nhân hoạt động kinh doanh các ngành nghề sau vẫn phải làm thủ tục đăng ký mã số thuế cá nhân kinh doanh để thực hiện việc kê khai và nộp thuế theo quy định, bao gồm: 

• Cá nhân cho thuê bất động sản (cho thuê chung cư, cho thuê nhà, mặt bằng…);
• Cá nhân cho thuê xe ô tô, các loại phương tiện khác;
• Cá nhân bán hàng online trên sàn thương mại điện tử (Shopee, Tiki, TikTok…), bán hàng online trên mạng xã hội, website;
• Cá nhân có thu nhập từ youtube, làm tiếp thị liên kết;
• Cá nhân có thu nhập từ nước ngoài… 

Tìm hiểu thêm: 

>> Bán hàng trên sàn TMĐT có cần đăng ký kinh doanh không;

>> Cá nhân kinh doanh buôn chuyến có cần đăng ký kinh doanh không.

2. Địa điểm kinh doanh

3. Số lượng lao động

4. Ngành nghề kinh doanh

>> Xem chi tiết: Danh mục các ngành nghề kinh doanh có điều kiện - Cập nhật liên tục.

5. Nghĩa vụ thuế

Xem chi tiết:

>> Quy định về nghĩa vụ thuế của hộ kinh doanh nhỏ lẻ - Từ ngày 01/06/2025.

>> Quy định về nghĩa vụ thuế của hộ kinh doanh khoán;

>> Quy định về nghĩa vụ thuế của cá nhân kinh doanh bán hàng online.

6. Chế độ kế toán

Tham khảo bài viết: 

>> Dịch vụ kế toán cho hộ kinh doanh cá thể - Từ 500.000 đồng/tháng;

>> Dịch vụ kê khai thuế cá nhân kinh doanh - Từ 500.000 đồng/tháng.

7. Loại hóa đơn điện tử được sử dụng

>> Tham khảo bài viết: Quy định về sử dụng hóa đơn điện tử đối với hộ kinh doanh.

8. Bảo hiểm xã hội

Quy định về việc đăng ký tham gia BHXH đối với hộ kinh doanh như sau:

➧ Từ ngày 01/07/2025, hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai phải đóng bảo hiểm bắt buộc cho 2 đối tượng:

• Chủ hộ kinh doanh;
• Người lao động làm việc tại hộ kinh doanh theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn hoặc hợp đồng có thời hạn tối thiểu từ đủ 1 tháng trở lên, bao gồm cả trường hợp làm bán thời gian mà tiền lương thực tế cao hơn mức tiền lương làm căn cứ đóng BHXH tối thiểu thì cũng phải đóng BHXH bắt buộc.

➧ Từ ngày 01/07/2029: Các hộ kinh doanh nộp thuế khoán sau khi chuyển đổi sang phương pháp kê khai thì thực hiện áp dụng đăng ký tham gia BHXH cho chủ hộ và người lao động tương tự như trên.

>> Xem chi tiết: Thủ tục đóng bảo hiểm xã hội cho hộ kinh doanh cá thể.

Nên đăng ký hộ kinh doanh hay cá nhân kinh doanh?

Trước khi đưa ra lời khuyên hữu ích về việc cá nhân nên đăng ký hộ kinh doanh hay đăng ký mã số thuế cá nhân kinh doanh. Anpha sẽ tổng hợp các ưu điểm và hạn chế của từng hình thức kinh doanh cho bạn tham khảo:

1. Đối với hộ kinh doanh cá thể

➧ Ưu điểm:

• Khi đăng ký kinh doanh, hộ kinh doanh được pháp luật bảo vệ mạnh mẽ hơn so với cá nhân kinh doanh trong các giao dịch kinh doanh;
• Có địa điểm kinh doanh cố định, có quy mô và tổ chức hoạt động rõ ràng hơn so với cá nhân kinh doanh;
• Có giấy phép kinh doanh nên hộ kinh doanh có thể dễ dàng hơn trong việc tiếp cận với các nguồn vốn vay ưu đãi từ các tổ chức tín dụng so với cá nhân kinh doanh;
• Có thể xuất hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền;
• Không giới hạn số lượng lao động được thuê, được mở thêm địa điểm kinh doanh. Điều này cho phép hộ kinh doanh dễ dàng mở rộng quy mô kinh doanh mà không bắt buộc phải chuyển đổi thành doanh nghiệp;
• Chủ hộ kinh doanh có thể tham gia BHXH bắt buộc để được hưởng các chế độ, phúc lợi của bảo hiểm bắt buộc (gồm BHXH, BHYT).

➧ Hạn chế:

• Bắt buộc phải đăng ký kinh doanh, thủ tục đăng ký khá mất thời gian;
• Phải tuân thủ chặt chẽ các quy định về kế toán, hóa đơn, BHXH đối với hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng trở lên hoặc hộ kinh doanh kê khai;
• Khi không hoạt động, hộ kinh doanh phải làm thủ tục giải thể tương đối phức tạp.

2. Đối với cá nhân kinh doanh

➧ Ưu điểm:

• Không cần đăng ký giấy phép kinh doanh;
• Thủ tục đăng ký mã số thuế kinh doanh đơn giản;
• Phù hợp với người thích kinh doanh tự do, hoạt động kinh doanh nhỏ lẻ, không thường xuyên

➧ Hạn chế:

• Không được tính là tổ chức kinh doanh, khó tiếp cận các chính sách vay vốn kinh doanh từ ngân hàng;
• Không được thuê và sử dụng nhiều lao động làm việc lâu dài, nên khó mở rộng quy mô kinh doanh;
• Trong một số lĩnh vực, ngành nghề, cá nhân kinh doanh phải đóng mức thuế suất thuế TNCN cao hơn hộ kinh doanh (ví dụ: cá nhân có thu nhập từ nước ngoài...).

>> Có thể bạn cần: Hướng dẫn cá nhân kinh doanh đăng ký hộ kinh doanh.

-----------------

Nếu bạn đang cần tư vấn và hỗ trợ đăng ký hộ kinh doanh cá thể, đăng ký cá nhân kinh doanh hay cần hỗ trợ kê khai thuế cho hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có thể liên hệ Anpha theo số 0984 477 711 (Miền Bắc), 0903 003 779 (Miền Trung) hoặc 0938 268 123 (Miền Nam) để được hỗ trợ.

Một số câu hỏi thường gặp khi đăng ký hộ cá thể và cá nhân kinh doanh

1. Cá nhân kinh doanh có phải đăng ký kinh doanh không?

Hiện tại, cá nhân kinh doanh không có địa điểm cố định thì không phải đăng ký kinh doanh theo quy định của pháp luật (ngoại trừ các ngành nghề kinh doanh có điều kiện) nhưng phải làm thủ tục đăng ký mã số thuế cá nhân kinh doanh để kê khai và nộp thuế theo quy định.

2. Các trường hợp nào cần đăng ký mã số thuế cá nhân kinh doanh?

Cá nhân kinh doanh sau phải đăng ký mã số thuế cá nhân khi phát sinh thu nhập từ việc cho thuê tài sản (cho thuê chung cư, cho thuê xe), kinh doanh online, cá nhân có thu nhập từ Youtube, cá nhân làm tiếp thị liên kết…

3. Khi nào nên đăng ký hộ kinh doanh cá thể?

Nếu bạn muốn có một cơ sở kinh doanh ổn định, hoạt động thường xuyên, có thể thuê thêm nhiều nhân viên và mở rộng kinh doanh trong tương lai thì nên chọn đăng ký hộ kinh doanh để đảm bảo tuân thủ các quy định của pháp luật và được hưởng nhiều lợi ích về chính sách thuế, BHXH.

4. Các trường hợp nào không phải đăng ký kinh doanh?

Cá nhân, hộ gia đình thuộc các trường hợp dưới đây không phải đăng ký hộ kinh doanh:

• Hộ gia đình sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp, làm muối;
• Người bán hàng rong, quà vặt, kinh doanh lưu động, buôn chuyến, kinh doanh thời vụ, làm dịch vụ có thu nhập thấp.

5. Điểm giống nhau giữa hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh là gì?

Hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh có những điểm giống nhau cơ bản sau đây:

• Đều là hình thức kinh doanh cá nhân, quy mô nhỏ;
• Không có tư cách pháp nhân;
• Đều phải chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản đối với hoạt động kinh doanh;
• Đều được kinh doanh các ngành nghề mà pháp luật không cấm;
• Được miễn thuế nếu doanh thu hàng năm dưới mức phải đóng thuế.

6. Đặc điểm rõ nhất để phân biệt hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh là gì?

Hộ kinh doanh thì bắt buộc phải có giấy phép kinh doanh, cá nhân kinh doanh thì không phải làm thủ tục đăng ký kinh doanh. Đây là điểm khác biệt rõ nhất để phân biệt 2 hình thức kinh doanh này.

Gọi cho chúng tôi theo số 0984 477 711 (Miền Bắc) - 0903 003 779 (Miền Trung) - 0938 268 123 (Miền Nam) để được hỗ trợ.