Nên thành lập Công Ty hay đăng ký Hộ Kinh Doanh Cá Thể?

Bỏ thuế khoán, nên đăng ký hộ kinh doanh hay công ty, doanh nghiệp? Ưu nhược điểm - Phân biệt, so sánh hộ kinh doanh và doanh nghiệp khác nhau thế nào?

Quy định về đăng ký doanh nghiệp, đăng ký hộ kinh doanh cá thể

1. Thành lập công ty, doanh nghiệp

Doanh nghiệp là tổ chức có tên riêng, có tài sản, có trụ sở giao dịch, được thành lập hoặc đăng ký theo quy định của pháp luật nhằm mục đích kinh doanh. Đăng ký doanh nghiệp được hiểu đơn giản là việc cá nhân, tổ chức đăng ký thành lập một trong những loại hình công ty với cơ quan đăng ký kinh doanh.

Các loại hình doanh nghiệp hiện nay gồm có: công ty TNHH một thành viên, công ty TNHH hai thành viên trở lên, công ty cổ phần, công ty hợp danh và doanh nghiệp tư nhân. 

Cá nhân, tổ chức có nhu cầu kinh doanh với quy mô lớn, đa dạng ngành nghề thì nên thực hiện thủ tục thành lập công ty, doanh nghiệp. Hình thức kinh doanh này có nhiều ưu điểm như:

• Có tư cách pháp nhân (trừ doanh nghiệp tư nhân);
• Được xuất hóa đơn VAT;
• Dễ dàng huy động vốn từ các cá nhân, tổ chức khác;
• Được hưởng lợi từ các chính sách ưu đãi thuế TNDN, thuế TNCN…

2. Thành lập hộ kinh doanh cá thể

Hộ kinh doanh cá thể là loại hình kinh doanh có quy mô nhỏ, đơn giản, dễ quản lý, phù hợp với những cá nhân hoặc hộ gia đình có nhu cầu kinh doanh nhỏ lẻ, vốn ít như: mở cửa hàng tạp hóa, salon gội đầu, cắt tóc, quán ăn…

Cá nhân, hộ gia đình có thể thực hiện thủ tục đăng ký hộ kinh doanh tại cơ quan đăng ký kinh doanh cấp phường, xã nơi đặt địa điểm kinh doanh.

Phân biệt, so sánh doanh nghiệp và hộ kinh doanh cá thể

Để trả lời cho câu hỏi “nên thành lập công ty hay hộ kinh doanh cá thể” thì bạn cần phân biệt rõ hộ kinh doanh và doanh nghiệp khác nhau thế nào. Đồng thời, tùy vào mô hình kinh doanh, mục tiêu phát triển và khả năng tài chính mà bạn chọn loại hình phù hợp.

Dưới đây là những điểm khác nhau giữa hộ kinh doanh so với các loại hình doanh nghiệp.

1. Thủ tục đăng ký kinh doanh

Tham khảo bài viết:

>> Hồ sơ, thủ tục thành lập doanh nghiệp;

>> Hồ sơ, thủ tục đăng ký hộ kinh doanh cá thể.

2. Tư cách pháp nhân

Ngoại trừ doanh nghiệp tư nhân không có tư cách pháp nhân, thì các loại hình doanh nghiệp còn lại (bao gồm công ty cổ phần, công ty TNHH 1 thành viên, công ty hợp danh, công ty TNHH 2 thành viên trở lên) đều có tư cách pháp nhân. Sau khi được cấp giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, công ty có thể khắc và sử dụng con dấu pháp nhân (dấu tròn công ty).

Hộ kinh doanh chỉ được cấp giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh, không có tư cách pháp nhân và không được sử dụng con dấu pháp nhân như doanh nghiệp.

3. Tư cách thành lập

4. Số lượng doanh nghiệp/hộ kinh doanh được đăng ký

5. Trách nhiệm pháp lý của chủ sở hữu

Ghi chú:

(*) Trừ doanh nghiệp tư nhân chịu trách nhiệm vô hạn.

6. Sử dụng hóa đơn

Lưu ý:

Đối với hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, đối tượng sử dụng từ ngày 01/06/2025 được quy định như sau:

• Hộ kinh doanh kê khai, hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm và hộ kinh doanh có sử dụng máy tính tiền đều phải đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền có kết nối và chuyển dữ liệu tới cơ quan thuế;
• Doanh nghiệp kê khai thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ hoặc doanh nghiệp bán lẻ, doanh nghiệp có hoạt động cung cấp dịch vụ, hàng hóa trực tiếp cho người tiêu dùng.

Việc hộ kinh doanh không được sử dụng hóa đơn GTGT (hóa đơn đỏ) gây ra những hạn chế nhất định trong việc tiếp cận tập khách hàng là tổ chức, doanh nghiệp. Do những khách hàng này thường yêu cầu lấy hóa đơn VAT khi mua hàng hóa của hộ kinh doanh.

Tìm hiểu thêm: 

>> Các loại hóa đơn - Bài tổng hợp;

>> Đối tượng bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử máy tính tiền.

7. Ngành nghề kinh doanh

➧ Đối với doanh nghiệp:

Khi làm thủ tục đăng ký thành lập doanh nghiệp, tùy theo nhu cầu mà doanh nghiệp có thể đăng ký nhiều ngành nghề kinh doanh cùng lúc, mà không bị giới hạn số lượng ngành nghề đăng ký. Trường hợp đăng ký ngành nghề kinh doanh có điều kiện (về vốn pháp định, vốn ký quỹ, giấy phép con…) thì phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện của ngành nghề trước khi hoạt động và đảm bảo duy trì các điều kiện đó trong suốt quá trình kinh doanh.

➧ Đối với hộ kinh doanh: 

Theo quy định, hộ kinh doanh được đăng ký kinh doanh những ngành nghề mà pháp luật không cấm và không giới hạn số lượng ngành nghề đăng ký. Tuy nhiên, theo quy định pháp luật chuyên ngành, một số ngành nghề bắt buộc thành lập doanh nghiệp thì mới được phép kinh doanh như: kinh doanh vàng, kinh doanh dịch vụ tư vấn du học, kinh doanh lữ hành nội địa, kinh doanh lữ hành quốc tế…

Đồng thời trên thực tế khi làm hồ sơ đăng ký thành lập, hộ kinh doanh chỉ được đăng ký một hoặc một vài mã ngành nghề mà không được đăng ký cùng lúc nhiều ngành nghề như doanh nghiệp.

8. Khả năng huy động vốn

9. Mở rộng quy mô kinh doanh

Theo Điều 87 Nghị định 168/2025/NĐ-CP, hộ kinh doanh được mở thêm nhiều địa điểm kinh doanh khác trên phạm vi toàn quốc mà không bị giới hạn số lượng, nhưng phải chọn 1 địa điểm đăng ký làm trụ sở hộ kinh doanh. 

Đồng thời, chủ hộ phải thông báo cho cơ quan thuế, cơ quan quản lý thị trường về các địa điểm kinh doanh này. Do vậy có thể nói, việc mở rộng phạm vi hoạt động của hộ kinh doanh bị hạn chế nhiều hơn so với doanh nghiệp.

10. Địa chỉ đăng ký trụ sở

>> Tham khảo bài viết: Quy định về đặt địa chỉ trụ sở chính của công ty, doanh nghiệp.

11. Người đại diện theo pháp luật

>> Tham khảo bài viết: Người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp là gì.

12. Tên công ty và tên hộ kinh doanh

13. Chế độ kế toán 

Tham khảo bài viết:

>> Phân biệt phương pháp tính thuế trực tiếp và khấu trừ của doanh nghiệp;

>> Chế độ kế toán cho hộ kinh doanh theo Thông tư 88.

14. Các loại thuế phải nộp

➧ Về thuế môn bài:

Hiện tại mức lệ phí môn bài của doanh nghiệp cao hơn hộ kinh doanh, cụ thể:

• Doanh nghiệp có vốn điều lệ trên 10 tỷ đồng, nộp 3.000.000 đồng/năm;
• Doanh nghiệp có vốn điều lệ từ 10 tỷ đồng trở xuống, nộp 2.000.000 đồng/năm;
• Hộ kinh doanh có doanh thu hằng năm trên 500 triệu đồng, nộp 1.000.000 đồng/năm;
• Hộ kinh doanh có doanh thu hằng năm trên 300 đến 500 triệu đồng, nộp 500.000 đồng/năm;
• Hộ kinh doanh có doanh thu hằng năm trên 100 đến 300 triệu đồng, nộp 300.000 đồng/năm

Lưu ý:

(*) Từ ngày 01/01/2026, chính thức bỏ thuế môn bài đối với hộ kinh doanh, công ty, doanh nghiệp.

➧ Các loại thuế khác của doanh nghiệp, hộ kinh doanh:

Ngoài 4 loại thuế chính là thuế môn bài, thuế GTGT, thuế TNCN và thuế TNDN thì tùy theo lĩnh vực và ngành nghề kinh doanh cụ thể mà doanh nghiệp, hộ kinh doanh có thể phải nộp thêm các loại thuế khác như:

• Thuế xuất nhập khẩu;
• Thuế tiêu thụ đặc biệt;
• Thuế bảo vệ môi trường;
• Thuế tài nguyên;
• Thuế sử dụng đất phi nông nghiệp.

Tham khảo bài viết: 

>> Các loại thuế doanh nghiệp phải nộp sau khi thành lập;

>> Các loại thuế hộ kinh doanh cá thể phải nộp.

15. Mức thuế suất

>> Tham khảo bài viết: Mức thuế suất áp dụng với hộ kinh doanh cá thể.

16. Khả năng chuyển đổi

Theo quy định hiện tại, doanh nghiệp có thể chuyển đổi linh hoạt như sau:

• Chuyển đổi công ty TNHH thành công ty cổ phần và ngược lại;
• Chuyển đổi công ty TNHH MTV thành công ty TNHH 2TV trở lên và ngược lại;
• Chuyển đổi doanh nghiệp tư nhân thành công ty TNHH/công ty cổ phần/công ty hợp danh.

Tham khảo bài viết: 

>> Các loại hình công ty, doanh nghiệp;

>> Thủ tục chuyển đổi loại hình doanh nghiệp;

>> Thủ tục chuyển đổi hộ kinh doanh thành doanh nghiệp.

17. Thủ tục giải thể

18. Bảo hiểm xã hội bắt buộc

➧ Đối với doanh nghiệp:

• Người lao động làm việc theo hợp đồng lao động (HĐLĐ) không xác định thời hạn hoặc HĐLĐ có thời hạn từ đủ 1 tháng trở lên;
• Người lao động Việt Nam đi làm việc tại nước ngoài theo HĐLĐ;
• Lao động nước ngoài làm việc theo HĐLĐ có thời hạn tối thiểu 12 tháng tại doanh nghiệp;
• Người quản lý, điều hành trong công ty có hưởng lương hoặc không hưởng lương, như: giám đốc, tổng giám đốc, thành viên hội đồng quản trị…

➧ Đối với hộ kinh doanh cá thể:

• Chủ hộ kinh doanh:
  • Đối với HKD có đăng ký kinh doanh và nộp thuế theo phương pháp kê khai: Phải tham gia BHXH bắt buộc từ ngày 01/07/2025;
  • Đối với HKD có đăng ký kinh doanh và nộp thuế theo phương pháp khoán, phương pháp từng lần phát sinh: Phải tham gia BHXH bắt buộc từ 01/07/2029.
• Người lao động làm việc tại hộ kinh doanh theo HĐLĐ không thời hạn hoặc HĐLĐ xác định thời hạn có thời hạn từ 1 tháng trở lên.

Tham khảo bài viết:

>> Thủ tục đăng ký bảo hiểm xã hội lần đầu cho hộ kinh doanh;

>> Thủ tục đăng ký tham gia BHXH lần đầu cho doanh nghiệp.

Ưu nhược điểm của các loại hình doanh nghiệp và hộ kinh doanh cá thể

Với 18 tiêu chí so sánh ở trên, bạn có thể tóm gọn được những ưu và nhược điểm của loại hình công ty và hộ kinh doanh cá thể như sau.

1. Ưu - nhược điểm của công ty

➧ Ưu điểm: 

• Có tư cách pháp nhân (ngoại trừ doanh nghiệp tư nhân);
• Quy mô kinh doanh rộng, không giới hạn số lượng lao động và ngành nghề kinh doanh;
• Dễ dàng huy động vốn từ bên ngoài và mở rộng phạm vi sản xuất kinh doanh thông qua việc thành lập chi nhánh, văn phòng đại diện, địa điểm kinh doanh;
• Chủ sở hữu chịu trách nhiệm hữu hạn trong phạm vi số vốn đã góp (trừ doanh nghiệp tư nhân), không phải lấy tài sản cá nhân để chịu trách nhiệm cho nghĩa vụ của công ty;
• Đáp ứng được nhu cầu xuất hóa đơn giá trị gia tăng (hóa đơn đỏ) cho khách hàng trong quá trình hoạt động kinh doanh;
• Được khấu trừ thuế GTGT và các khoản chi phí hợp lý khác trước khi tính thuế TNDN.

➧ Nhược điểm: 

• Chế độ kế toán phức tạp đòi hỏi phải đúng luật, đúng hạn, đúng chuẩn mực kế toán;
• Doanh nghiệp phải đóng nhiều loại thuế với mức thuế suất cao hơn hộ kinh doanh;
• Phải tốn nhiều chi phí để thực hiện các chế độ phúc lợi cho người lao động.

2. Ưu - nhược điểm của hộ kinh doanh cá thể

➧ Ưu điểm: 

• Chế độ kế toán đơn giản;
• Số lượng lao động ít nên dễ dàng quản lý;
• Có thể sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền;
• Các loại thuế phải nộp ít hơn doanh nghiệp với mức thuế suất thấp.

➧ Nhược điểm: 

• Không có tư cách pháp nhân;
• Quy mô kinh doanh nhỏ nên không dễ huy động vốn hay mở rộng quy mô kinh doanh;
• Chủ hộ kinh doanh phải chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình;
• Không được xuất hóa đơn GTGT nên hạn chế trong việc tiếp cận khách hàng là tổ chức, doanh nghiệp;
• Không được khấu trừ thuế GTGT và các khoản chi phí hợp lý khác khi tính thuế như doanh nghiệp.

Bỏ thuế khoán, nên thành lập hộ kinh doanh hay công ty?

Trong quá trình cung cấp dịch vụ thành lập doanh nghiệp, thành lập hộ kinh doanh thì Anpha nhận được cùng 1 câu hỏi từ nhiều khách hàng đó là: Bỏ thuế khoán, thì nên thành lập hộ kinh doanh kê khai hay thành lập doanh nghiệp?

Để giải đáp câu hỏi này, Anpha sẽ cung cấp cho bạn một số thông tin như sau:

1. Lộ trình bỏ thuế khoán

Theo quy định tại Nghị định 70/2025/NĐ-CP và Nghị quyết 198/2025/QH15, Ngành thuế dự kiến bỏ phương pháp thuế khoán của hộ kinh doanh cá thể theo lộ trình như sau:

• Từ ngày 01/06/2025, các hộ kinh doanh đang áp dụng phương pháp thuế khoán có doanh thu hàng năm từ 1 tỷ đồng trở lên được khuyến khích chuyển sang phương pháp kê khai, nộp thuế theo doanh thu và sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền;
• Từ ngày 01/01/2026, bỏ phương pháp thuế khoán, 100% hộ kinh doanh trên toàn quốc áp dụng phương pháp kê khai và thực hiện chế độ kế toán theo Thông tư 88/2021/TT-BTC, đồng thời phải đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền và xuất hóa đơn cho khách hàng.

2. Lo lắng của khách hàng khi đăng ký hộ kinh doanh kê khai

Với những hộ gia đình, cá nhân chưa có kinh nghiệm về kê khai thuế hoặc chưa đủ điều kiện để thuê kế toán riêng, thì việc chuyển sang phương pháp kê khai hoặc thành lập hộ kinh doanh kê khai có thể đi kèm với những rủi ro như:

• Bị phạt hành chính do vi phạm về thuế, hóa đơn (như chậm nộp báo cáo, tờ khai, xuất hóa đơn sai…);
• Doanh thu bán hàng hóa, dịch vụ hiện tại còn thấp nên chưa đủ kinh phí để chuẩn bị cho việc áp dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền;
• Không phải hàng hóa, dịch vụ nào hộ kinh doanh cũng có thể xuất trình được đầy đủ hóa đơn, chứng từ (ví dụ hàng hóa do gia đình tự sản xuất…).

Hiện tại, để giải quyết nỗi lo của các hộ kinh doanh, đặc biệt là hộ kinh doanh nhỏ lẻ, ngành thuế đang dự định triển khai phân nhóm hộ kinh doanh theo doanh thu để quản lý thuế và từng bước hỗ trợ tất cả hộ kinh doanh chuyển sang phương pháp kê khai thông qua việc điều chỉnh chế độ kế toán một cách đơn giản, linh hoạt phù hợp với từng nhóm hộ kinh doanh.

Ngoài ra, để làm được báo cáo thuế của hộ kinh doanh hay doanh nghiệp đều cần phải có kiến thức kế toán nhất định. Hộ kinh doanh hoàn toàn có thể thuê kế toán thuế hoặc dịch vụ kế toán với chi phí hợp lý (khoảng 500.000 đồng - 600.000 đồng/tháng) để đảm bảo tính an toàn, chính xác và tránh những rủi ro về thuế. Nên nếu bạn có dự định thành lập hộ kinh doanh trong thời gian tới hoặc chuẩn bị chuyển từ hộ kinh doanh thuế khoán sang kê khai thì có thể an tâm thực hiện.

-------

Thông qua những phân tích cụ thể về ưu điểm, nhược điểm của mỗi loại hình kinh doanh, Anpha đã giúp bạn giải đáp câu hỏi: "Nên thành lập công ty hay đăng ký hộ kinh doanh?”.

Nếu bạn cần hỗ trợ dịch vụ thành lập công ty hoặc dịch vụ thành lập hộ kinh doanh thì có thể liên hệ Anpha theo số 0984 477 711 (Miền Bắc), 0903 003 779 (Miền Trung) hoặc 0938 268 123 (Miền Nam) để được tư vấn chi tiết về dịch vụ.

Một số câu hỏi thường gặp về công ty và hộ kinh doanh cá thể

1. Hộ kinh doanh cá thể là gì?

Hộ kinh doanh cá thể là loại hình kinh doanh đơn giản, có quy mô nhỏ, do một cá nhân hoặc các thành viên hộ gia đình đăng ký thành lập và chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình đối với hoạt động kinh doanh của hộ.

2. Thành lập hộ kinh doanh cá thể hay doanh nghiệp có lợi hơn?

Tùy thuộc vào quy mô, nhu cầu và khả năng tài chính, bạn có thể lựa chọn cho mình loại hình kinh doanh phù hợp. Cụ thể:

• Nếu có định hướng phát triển và mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh trong tương lai thì thành lập công ty, doanh nghiệp là sự lựa chọn tốt nhất;
• Nếu chỉ có nhu cầu kinh doanh với quy mô nhỏ, số vốn hạn chế, đơn giản, dễ quản lý thì thành lập hộ kinh doanh cá thể chính là mô hình kinh doanh phù hợp cho các cá nhân hoặc hộ gia đình.

3. Ưu, nhược điểm của hộ kinh doanh cá thể là gì?

➧ Ưu điểm: Số lượng lao động ít dễ dàng quản lý, chế độ chứng từ sổ sách kế toán đơn giản, phù hợp với cá nhân, hộ gia đình kinh doanh nhỏ lẻ, vốn ít… 

➧ Nhược điểm: Không có tư cách pháp nhân, quy mô kinh doanh nhỏ nên không dễ huy động vốn hay mở rộng quy mô kinh doanh, chủ hộ kinh doanh phải chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình, không xuất được hóa đơn GTGT cho khách hàng… 

4. Ưu, nhược điểm của các loại hình doanh nghiệp là gì?

➧ Ưu điểm: Có tư cách pháp nhân (ngoại trừ doanh nghiệp tư nhân), không giới hạn số lượng lao động và ngành nghề kinh doanh, xuất được hóa đơn GTGT (hóa đơn đỏ), dễ dàng huy động vốn từ bên ngoài và mở rộng phạm vi sản xuất kinh doanh. 

Chủ sở hữu chỉ chịu trách nhiệm hữu hạn trong phạm vi số vốn đã góp vào công ty, không phải lấy tài sản cá nhân để chịu trách nhiệm cho nghĩa vụ của công ty (trừ doanh nghiệp tư nhân).

➧ Nhược điểm: Chế độ kế toán phức tạp, phải đóng nhiều loại thuế với mức thuế suất cao, tốn nhiều chi phí hơn hộ kinh doanh để thực hiện các chính sách, chế độ phúc lợi cho người lao động.

5. Hộ kinh doanh có xuất hóa đơn đỏ được không?

Không. Chỉ công ty, doanh nghiệp mới có quyền xuất hóa đơn đỏ (hóa đơn giá trị gia tăng) cho khách hàng. 
Gọi cho chúng tôi theo số 0984 477 711 (Miền Bắc), 0903 003 779 (Miền Trung) hoặc 0938 268 123 (Miền Nam) để được hỗ trợ.