Xử phạt hành vi mua bán hóa đơn điện tử trái phép thế nào (điển hình: tội mua bán trái phép hóa đơn, mua bán hóa đơn khống, sử dụng hóa đơn bất hợp pháp).
I. Hành vi mua bán hóa đơn điện tử trái phép điển hình là gì?
Các hành vi mua bán hóa đơn điện tử trái phép điển hình hiện nay gồm:
➧ Mua bán hóa đơn điện tử khống:
Là hành vi sử dụng hóa đơn điện tử không có giao dịch thực tế để kê khai thuế, nhằm mục đích giảm số tiền thuế phải nộp.
➧ Sử dụng hóa đơn điện tử bất hợp pháp:
Được hiểu là hành vi sử dụng hóa đơn điện tử đã bị làm giả, sửa chữa hoặc hóa đơn điện tử của đơn vị khác không liên quan đến giao dịch thực tế.
➧ Mua bán trái phép hóa đơn điện tử:
Đây là hành vi mua bán hóa đơn điện tử mà không được phép của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Cụ thể, theo Điều 164a Bộ luật Hình sự quy định:
- Mua bán hóa đơn điện tử chưa ghi thông tin hoặc ghi thông tin không đầy đủ, không chính xác theo quy định pháp luật;
- Mua bán hóa đơn điện tử đã ghi nội dung nhưng không có hàng hóa hoặc dịch vụ kèm theo;
- Mua bán hóa đơn điện tử giả, hóa đơn điện tử chưa có giá trị sử dụng hoặc hóa đơn điện tử đã hết giá trị sử dụng, mua bán hóa đơn điện tử của cơ sở kinh doanh khác để hợp thức hóa hàng hóa, dịch vụ mua vào hay cấp cho khách hàng khi bán hàng hóa, dịch vụ;
- Mua bán hoặc sử dụng hóa đơn điện tử có sự chênh lệch về giá trị hàng hóa, dịch vụ giữa các hóa đơn.
Tham khảo thêm:
>> Điểm mới về hóa đơn điện tử - Từ ngày 01/06/2025;
>> Không được hủy hóa đơn điện tử sai sót - Từ ngày 01/06/2025;
>> Thời điểm lập hóa đơn bán hàng - Từ ngày 01/06/2025;
>> Thời hạn chuyển dữ liệu hóa đơn điện tử cho cơ quan thuế;
>> Xử lý hóa đơn điện tử không được cấp mã;
>> Phân biệt hóa đơn GTGT và hóa đơn GTGT từ máy tính tiền.
1. Mức xử phạt hành chính hành vi mua bán hóa đơn điện tử trái phép
Căn cứ Điều 16, Điều 17, Điều 22 Nghị định 125/2020/NĐ-CP, tùy thuộc hành vi mua bán hóa đơn điện tử trái phép cụ thể là gì mà quy định về mức xử phạt hành chính được áp dụng sẽ khác nhau. Cụ thể:
➧ Đối với hành vi mua bán hóa đơn điện tử chưa phát hành, hóa đơn điện tử của khách hàng cho hóa đơn điện tử cho tổ chức, cá nhân khác:
- Mức xử phạt hành chính: Phạt tiền từ 15.000.000 đồng đến 45.000.000 đồng;
- Biện pháp xử lý: Buộc hủy HĐĐT đã sử dụng và nộp lại số lợi bất hợp pháp có được.
➧ Đối với hành vi sử dụng hóa đơn điện tử không hợp pháp, sử dụng không hợp pháp hóa đơn điện tử (trừ trường hợp ở trên):
- Mức xử phạt hành chính: Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng;
- Biện pháp xử lý: Buộc hủy hóa đơn điện tử đã sử dụng.
➧ Đối với hành vi sử dụng hóa đơn điện tử không hợp pháp để hạch toán giá trị hàng hóa, dịch vụ mua vào nhằm giảm tiền thuế phải nộp hoặc tăng tiền thuế được hoàn, số tiền thuế được giảm. Khi bị cơ quan thuế thanh tra, kiểm tra phát hiện, bên mua chứng minh được lỗi vi phạm thuộc về bên bán và bên mua đã hạch toán đầy đủ trên sổ sách kế toán thì:
- Mức xử phạt hành chính: Áp dụng mức phạt bằng 20% số tiền thuế nộp thiếu hoặc số tiền thuế được hoàn cao hơn so với quy định;
- Biện pháp xử lý:
- Buộc nộp đủ số tiền thuế thiếu, số tiền thuế được hoàn và tiền chậm nộp tiền thuế vào ngân sách nhà nước;
- Buộc điều chỉnh lại số thuế GTGT đầu vào được khấu trừ (nếu có).
➧ Đối với hành vi sử dụng không hợp pháp hóa đơn điện tử để khai thuế, nhằm làm giảm tiền thuế phải nộp hoặc tăng tiền thuế được hoàn, số tiền thuế được giảm. Đây được xác định là hành vi trốn thuế nhưng chưa đến mức độ bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
- Mức xử phạt hành chính: Áp dụng mức phạt bằng từ 1 đến 3 lần số thuế trốn, tùy theo tính chất và mức độ vi phạm;
- Biện pháp xử lý: Buộc nộp đủ số tiền thuế đã trốn và điều chỉnh lại số thuế GTGT đầu vào được khấu trừ (nếu có).
2. Xử lý hình sự đối với tội mua bán hóa đơn điện tử trái phép
➧ Đối với hành vi sử dụng hóa đơn điện tử không hợp pháp cấu thành tội trốn thuế được quy định tại Điều 200 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017):
|
Hình phạt
|
Đối với cá nhân
|
Đối với pháp nhân thương mại
|
|
Hình phạt chính
|
Áp dụng 1 trong 2 hình phạt:
- Phạt tiền từ 100 triệu - 4.5 tỷ đồng;
- Phạt tù có thời hạn từ 3 tháng - 7 năm.
|
Áp dụng 1 trong 3 hình phạt:
- Phạt tiền từ 300 triệu - 10 tỷ đồng;
- Đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 6 tháng đến 3 năm;
- Đình chỉ hoạt động vĩnh viễn.
|
|
Hình phạt bổ sung (nếu cần)
|
Phạt tiền từ 20 - 100 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm 1 số công việc nhất định từ 1 - 5 năm hoặc tịch thu 1 phần/toàn bộ tài sản.
|
Phạt tiền từ 50 - 200 triệu đồng, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong 1 số lĩnh vực nhất định hoặc cấm huy động vốn từ 1 - 3 năm.
|
➧ Đối với hành vi mua bán trái phép hóa đơn điện tử cấu thành tội mua bán trái phép hóa đơn điện tử được quy định tại Điều 203 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017):
|
Hình phạt
|
Đối với cá nhân
|
Đối với pháp nhân thương mại
|
|
Hình phạt chính
|
Áp dụng 1 trong 3 hình phạt:
- Phạt tiền từ 50 - 500 triệu đồng;
- Phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm;
- Phạt tù từ 6 tháng - 5 năm.
|
Áp dụng 1 trong 2 hình phạt:
- Phạt tiền từ 100 triệu - 1 tỷ đồng;
- Đình chỉ hoạt động vĩnh viễn.
|
|
Hình phạt bổ sung (nếu cần)
|
Phạt tiền từ 10 - 50 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm 1 số công việc nhất định từ 1 - 5 năm.
|
Phạt tiền từ 50 - 200 triệu đồng, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong 1 số lĩnh vực nhất định từ 1 - 3 năm hoặc cấm huy động vốn từ 1 - 3 năm.
|
Lưu ý:
Ngoài các hình phạt trên, người mua bán hóa đơn điện tử trái phép còn có thể bị tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hoặc bị áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả khác.
➤ Như vậy:
- Hành vi mua bán hóa đơn điện tử trái phép có thể bị truy tố, xét xử trách nhiệm hình sự về tội trốn thuế, tội mua - bán trái phép hóa đơn điện tử theo quy định tại Bộ luật Hình sự nếu hành vi gây hậu quả nghiêm trọng hoặc thuộc các trường hợp tăng nặng;
- Mức phạt tù có thể lên đến 7 năm, phạt tiền đến 10 tỷ đồng hoặc bị đình chỉ hoạt động vĩnh viễn.
Tham khảo thêm:
>> Quy định xử phạt vi phạm hành chính về hóa đơn;
>> Quy định xử phạt hành chính và hình sự về hành vi trốn thuế.
III. Câu hỏi liên quan đến quy định xử lý tội mua bán hóa đơn điện tử trái phép
1. Công ty X mua 1 hóa đơn điện tử đầu vào có giá trị 10 triệu đồng nhưng không có giao dịch thực tế, vậy công ty X có bị truy cứu trách nhiệm hình sự không?
Để hành vi mua bán hóa đơn điện tử trái phép bị truy cứu trách nhiệm hình sự thì hành vi đó phải thuộc một trong các trường hợp sau:
- Hóa đơn điện tử đã ghi nội dung từ 10 đến dưới 30 số;
- Thu lợi bất chính từ 30 triệu đến dưới 100 triệu đồng.
Công ty X có hành vi mua hóa đơn điện tử đầu vào giá trị 10 triệu đồng nên chưa đủ điều kiện để truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, công ty đã vi phạm hành chính về thuế, hóa đơn điện tử khi cơ quan thuế thanh tra, kiểm tra phát hiện.
>> Xem chi tiết: Quy định xử phạt hành vi mua bán hóa đơn điện tử.
Ngọc Linh - Phòng Kế toán Anpha
BÌNH LUẬN - HỎI ĐÁP
Hãy để lại câu hỏi của bạn, chúng tôi sẽ trả lời TRONG 15 PHÚT